On-demand economie: informatie, innovatie, rage

De term 'on-demand economie', of de Engelse variant ('on-demand economy') komt steeds meer voor. Na andere economische termen om een innovatieve markt aan te duiden zoals de 'deeleconomie', volgt nu dus on-demand. Wij kennen het on-demand principe al van de televisie. In feite wordt dat ook met deze tak van de economie bedoeld: op specifieke behoeftes van de klanten wordt ingespeeld en de meest specialistische diensten worden bij de klant aangeboden door middel van een andere technologie: de smartphone. Een overzicht en informatie over deze nieuwe tak van de economie.

• Uitleg van de term 'on-demand' economie
• Ontstaan van de on-demand economie
• Groei van de on-demand economie
• Slachtoffers van de on-demand economie
• Toekomst van de on-demand economie

Uitleg van de term 'on-demand' economie

De on-demand economie is een nieuwe tak van de economie waarmee de wensen van klanten direct vervuld worden door middel van bijvoorbeeld apps, applicaties op de smartphone. Door de techniek te gebruiken is het mogelijk te besparen (op tussenpersonen en leveranciers) waardoor de klant voor deze service op maat veel minder betaald dan eerst. In Nederland zijn er al een aantal jaar voorlopers van de huidige on-demand bedrijven, denk hierbij aan Thuisbezorgd.nl. De term on-demand economie is waarschijnlijk bedacht door een econoom die het 'on-demand' principe van de televisie vertaald heeft naar de economische markt. Bij de televisie kan men met on-demand uitkiezen wat voor serie of film men wil kijken, net zoals men met deze tak van de economie alles kan bestellen wat men wil.

Ontstaan van de on-demand economie

De voorlopers van de on-demand economie kennen wel een soortgelijk principe als de nieuwe bedrijven. Het verschil met een website als Thuisbezorgd.nl ziet men echter direct in de Verenigde Staten. De meest specialistische diensten(boodschappen binnen een uur thuis, een dierenarts, hondenuitlaatdienst) worden via apps aangeboden. Vooral in technologie steden als San Francisco en Los Angeles kan men vrijwel alles bestellen via apps in een mum van tijd en vaak goedkoper dan dit eerst was.

Natuurlijk moet men niet vergeten dat al deze diensten eerder ook beschikbaar waren. Deze on-demand economie is geen geheel nieuwe tak van de economie (zoals de deeleconomie wel is). Het is geen oplossing voor een probleem of een gat in de markt, het biedt alleen een makkelijkere ervaring voor de klanten. Sinds 2000 is gebruiksgemak steeds belangrijker geworden: de opkomst van online winkelen en flex-werken hadden weinig mensen verwacht en al helemaal niet het principe 'vandaag besteld, morgen in huis'. In feite is dit een nieuwe variant hierop, wat nog sneller, efficiënter en vooral goedkoper is. De on-demand economie speelt in op luxe problemen van klanten. Zij willen zo min mogelijk moeite doen om boodschappen thuis te krijgen, de hond uit te laten enzovoorts. Dit is wat de on-demand economie levert. Door tussenpersonen uit te schakelen, wordt er efficiënter een dienst aangeboden en vaak zonder meer geld.
Het past allemaal in de innovatie die gepaard gaat met de opkomst van de smartphone. Veel gebruikers van de on-demand economie zijn hoog opgeleid en hebben een goede baan. Zij werken echter veel en willen geen tijd vrijmaken voor tijdrovende dagelijkse activiteiten. Voor hen is de on-demand economie een uitkomst: luxe diensten die vroeger een vermogen kosten, worden een stuk betaalbaarder en zorgt ervoor dat men meer kan werken.

Daarnaast is iets anders enorm van belang geweest voor de opkomst van de on-demand economie. Klanten rekenen af met een verkeerde houding en gedrag. Vakmanschap en kwaliteit blijft van belang, maar men moet actief zijn op sociale media en vooral meedoen met de nieuwe trends. Zonder deze 'social skills' is een bedrijf ouderwets en wordt het voorbij gelopen. Het is belangrijk dat het bedrijf daarnaast laat zien dat er geen of weinig hiërarchie is, communicatie hoog in het vaandel staat, fatsoensnormen worden nageleefd en men denkt over duurzaamheid en verantwoordelijkheid voor de natuur en samenleving. Dit heeft de on-demand economie overgenomen van 'de groene economie', wat al een stuk langer bestaat.

Groei van de on-demand economie

De on-demand economie is 'booming' en dit zorgt voor enorme investeringen. Uber is wellicht het bekendste voorbeeld: het spraakmakende taxibedrijf gooit de traditionele taximarkt overhoop wat tot veel protesten leidt. Uber werd in juni 2015 geschat op een bedrag van 50 miljard. In totaal is er bij investeringen van on-demand bedrijven 4,8 miljard wereldwijd opgehaald in ongeveer vier jaar tijd, waarvan 2,2 miljard in 2014. Er zit dus flink rek in de markt en er komen steeds meer bedrijven bij met nieuwe services en mogelijkheden voor de klanten, wat gretig aftrek vindt.

Het aantal on-demand bedrijven is ook explosief gegroeid. Waren er in 2009 nog 17 on-demand bedrijven in de Verenigde Staten, in 2013 was dit aantal al gegroeid naar 117 bedrijven. De groei van de on-demand bedrijven heeft ook te maken met trends op de arbeidsmarkt van deze eeuw. Flex-werken, part-time werken begint in steeds meer landen de overhand te nemen. De on-demand bedrijven bieden deze opties: 30-35 uur werken, waar men maar wil, of op kantoren die gemakkelijk te bereiken zijn. Door het groeiend aantal werknemers bij de on-demand bedrijven, kunnen zij enorm groeien en kunnen de investeringen in de bedrijven optimaal ingezet worden. Doordat veel bedrijven de investeringen goed inzetten, zorgt dit weer voor nieuwe investeringen.

Slachtoffers van de on-demand economie

Bij een opkomst van een nieuwe economische tak zijn altijd slachtoffers te vinden. Bij de groene economie kon men de slachtoffers betreuren bij bedrijven die niet investeerden in duurzame energie van hun activiteiten. Hoe zit dat met de on-demand economie?

De echte slachtoffers van de on-demand economie zijn de tussenpersonen die in de traditionele service tak van de economie zitten. Hierbij moet men denken aan makelaars, callcenters, bemiddelaars enzovoorts. Deze bedrijven en beroepen kunnen lastig inspringen met de nieuwe economie en zien veel consumenten overlopen naar de concurrentie die wel weet te innoveren. De markten worden door de nieuwe grote bedrijven van de on-demand economie compleet veranderd, met alle gevolgen van dien.

De strijd tussen de traditionele taxi-chauffeurs en de Uber chauffeurs wordt geregeld in het nieuws belicht. De overheden zijn erg verdeeld over hoe men moet omgaan met de on-demand service van Uber: Uberpop. Hierbij kan iedereen zich als taxichauffeur aanbieden en klanten oppikken. Handige bijkomstigheid: het is een stuk goedkoper en men weet op voorhand hoeveel er betaald moet worden. Betaling geschiedt overigens via het internet, waardoor contant betalen niet mogelijk is. Sommige overheden vonden deze veranderingen te groot en besloten traditionele taxi-chauffeurs te beschermen door de dienst te verbieden. In liberale economieën is dit natuurlijk erg vreemd en dus zijn er ook veel landen die dit niet aandurven. Een aantal overheden wil soortgelijke diensten behouden maar wel afspraken maken, zodat de bedrijven vrijwel soortgelijke regels opgelegd krijgen als de traditionele bedrijven.

Toekomst van de on-demand economie

Men vraagt zich af hoeveel groei er daadwerkelijk zit in de on-demand economie en of het niet een bubbel is, zoals de opkomst van veel sociale media bedrijven. Waarschijnlijk zal de on-demand economie niet snel imploderen. Zoals eerder gezegd speelt de on-demand economie niet in op een gemis van klanten, maar weet bestaande services efficiënter, gebruiksvriendelijker en goedkoper aan te bieden. Ook de enorme afname van diensten laat deze tendens zien.

Ook zijn veel traditionele bedrijven inmiddels bezig te innoveren om de nieuwe bedrijven bij te houden. Dit zorgt voor meer stabiliteit binnen de on-demand economie, waardoor een bubbel minder waarschijnlijk is.Wel is het zo dat de on-demand economie nog pril is. Veel gebruikers zitten in dezelfde wereld en zijn werkzaam bij een on-demand bedrijf. De vraag is dus wanneer dit gaat overslaan op de massa. Wel is het waarschijnlijk dat dit gaat gebeuren, vooral op het gebied van bijvoorbeeld boodschappen. Dit lijkt immers op de situatie die Thuisbezorgd.nl heeft meegemaakt: veel mensen bestellen nooit meer iets telefonisch, maar gaan automatisch naar Thuisbezorgd.nl