Procesverbetering met behulp van Value stream mapping

Value stream, of in het Nederlands ‘waardestroom’, is een middel om processen in een organisatie in kaart te brengen en te verbeteren. Een Value Stream Map brengt alle activiteiten in kaart, die gedaan worden om een bepaald product te realiseren. Hierbij kijkt men van de grondstof tot het eindproduct. Vervolgens kan er een Value stream map voor de gewenste situatie worden opgesteld. Door veranderingen door te voeren kan met werken naar de gewenste situatie. Door een Value Stream Map op te stellen kan bekeken worden welke product en informatiestromen er door de organisatie lopen. Op deze manier wordt inzichtelijk gemaakt wat er allemaal speelt om een eindproduct tot stand te brengen. Wanneer men een verbeteringstraject gaat opstarten, zal altijd eerste een Value Stream Map van de current state gemaakt worden. Hierin wordt alles beschreven zoals het op dit moment van toepassing is. Vervolgens wordt er een Value Stream Map gemaakt voor de gewenste situatie. Hierin zijn verbeteringen doorgevoerd, waardoor er goedkoper en/of sneller geproduceerd kan worden. Vervolgens moet er gekeken worden hoe men van de current state naar de future state kan komen. Hiervoor zullen bepaalde acties opgestart moeten worden.

Het opstellen van een Value stream map current state

De eerste stap in het verbeterproces is het opstellen van een value stream map voor de current state. Hierin wordt weergegeven hoe de processen, informatiestromen en productstromen in de huidige situatie lopen. Het value stream mappen begint met het in kaart brengen van de deur-tot-deur processen. Hierin worden processtappen niet meegenomen, maar wordt een proces zoals lassen als één proces gezien. De iconen die gebruikt worden voor een value stream map mogen zelf opgesteld worden. Op internet zijn ook tal van templates te vinden. Het is niet belangrijk welke iconen je gebruikt, maar het is wel van belang dat je in een project dezelfde iconen gebruikt en dat de betekenis hiervan voor iedereen duidelijk is.

Klant

Begin met het tekenen van de klant (rechtsboven). Een klant en toeleverancier wordt normaal gesproken met een ‘fabriekje’ getekend.Alle stappen die je doet doe je om de klant tevreden te stellen. Je werkt dan ook van achter naar voren, om de waarde voor de klant niet uit het oog te verliezen.

Productieprocessen

De volgende stap is om de standaard productieprocessen te tekenen. Een processtap tekenen we met een procesbox. Wanneer je de value stream voor de deur-tot-deur situatie gaat maken, stelt een proces één processtap voor. Een assemblageproces waar een aantal onderdelen samen worden gevoegd moet dus als één proces gezien worden, het proces ‘assembleren’. Ook een machinelijn waar een aantal productiestappen worden ondernomen dient dit als één processtap gezien te worden, zelfs wanneer er tussenvoorraden aanwezig zijn. In een later stadium kan er een nieuwe value stream worden opgesteld voor het productieproces. Bij iedere processtap dienen een aantal gegevens aangegeven te worden. Per processtap moeten de volgende gegevens toegevoegd worden:

• Cycle time: Cyclustijd door het proces
• Changeover time: De omsteltijden van de machines wanneer er een ander product gemaakt moet worden.
• Aantal mensen: Het aantal mensen dat nodig zijn om dit proces uit te voeren
• Beschikbare werktijd: De werktijd, exclusief pauzess, vergaderingen, etc.
• Uptime: De betrouwbaarheid van de machine.

Voorraden

Vervolgens dienen de tussenvoorraden in kaart gebracht te worden. Normaal wordt hier een driehoek met de “I” van Inventory gebruikt. Ook dient er aangegeven te worden hoe groot deze tussenvoorraad is en hoelang het duurt voordat deze voorraad op is.

Transport

Ook het transport moet in kaart gebracht worden. Hierbij denken we aan extern transport van een leverancier of naar een klant. Een transportbeweging wordt aangegeven met een icoon van een vrachtwagen. In geval van ‘shipping’ kan ook gebruik gemaakt worden van een icoon met een boot. Een brede pijl geeft aan in welke richting het transport plaatsvindt.

Informatiestromen

Daarna is het zaak om de informatiestromen in kaart te brengen. Informatiestromen zijn zeer belangrijk bij het opstellen van een Value Stream map. Informatiestromen zijn voor het oog niet zichtbaar maar kosten vaak wel erg veel tijd. Door de informatiestromen mee te nemen in de Value Stream map wordt ook dit inzichtelijk. Een fysieke informatiestroom, zoals handleidingen of andere documentatie, wordt aangegeven door een dunne pijl. Digitale informatiestromen, zoals het invoeren van gegevens in een digitaal systeem, worden aangegeven met een dunne pijl in de vorm van een bliksemschicht. Denk vooral aan informatiestromen die te maken hebben met aansturing door voormannen of planning.

Tijdslijn
De laatste stap in het opstellen van een Value stream map voor de current state is het opstellen van een tijdslijn. Teken een tijdslijn onder de processen om de productielooptijd te bepalen. Op de tijdslijn kun je per proces in kaart brengen hoe lang het duurt om een proces te doorlopen. Tussen de processen kan aangegeven worden hoeveel wachttijd er tussen de processen plaatsvindt. Wanneer je al deze tijden bij elkaar optelt kun je de doorlooptijd van een product bepalen. Vergeet niet de doorlooptijden van de tussenvoorraden mee te rekenen!

Na het doorlopen van de bovenstaande stappen heb je een Value stream map voor de current state opgesteld. Hierdoor is inzichtelijk gemaakt hoe de processen op dit moment lopen, om tot een eindproduct te komen. De volgende stap is het opstellen van een Value stream map voor de current state.

Het opstellen van een Value stream map future state

Het doel van het maken van een Value stream map is het verbeteren van een proces en het elimineren van verspillingen. Hiervoor is het belangrijk om een Value stream map voor de gewenste situatie op te stellen. Zo’n VSM noemen we een Value stream map future state. Hierin wordt de gewenste situatie weergegeven, zodat deze vergeleken kan worden met de VSM van de current state. Op deze manier kan bekeken worden wat veranderd moet worden om tot de future state te komen. Deze veranderingen zijn verbeteringen en nemen verspillingen weg uit het proces. Hieronder volgen een aantal kritische vragen waarmee je een goede future state kunt opstellen.


Met deze methodiek is het dus mogelijk om processen in organisaties te verbeteren, waardoor doorlooptijden en productiekosten afnemen. Zelf ervaring met het maken van een Value stream map? Laat een reactie achter om zo een andere kijk op het proces van Value stream mapping te krijgen.