DNA afstaan: veroordeelden moeten verplicht DNA afstaan

Veroordeelden moeten vanaf 2011 altijd hun DNA afstaan. Dat is het gevolg van een wet die op 1 februari 2005 is ingevoerd. Vanaf dat moment moeten mensen die zijn veroordeeld voor delicten waarvoor zij vier jaar of meer gevangenisstraf hebben gekregen verplicht hun DNA afstaan. Veel veroordeelden hadden dat tot 2011 nog niet gedaan. Door speciale spreekuren moesten zijn in 2011 hun DNA alsnog afstaan. Verplicht, zodat ze voor altijd geregistreerd staan.

Een veroordeelde is verplicht om na een misdrijf DNA af te staan

Mensen die zijn veroordeeld voor een misdrijf waarvoor ze in voorlopige hechtenis zijn gesteld moeten verplicht hun DNA af staan. Dit is omdat gebleken is dat deze mensen vaak terugvallen in hun oude gewoonten. Zij worden ook wel recidivisten genoemd. DNA moet worden afgestaan als iemand een misdrijf heeft gepleegd waarop een gevangenisstraf staat van 4 jaar or meer. Maar er zijn ook misdrijven waarvoor verplicht DNA moet worden afgestaan waarvoor de straf minder lang is dan 4 jaar.

Iemand krijgt officieel bericht dat hij DNA moet afstaan

De Officier van Justitie maakt een bevel waarin staat dat iemand die is veroordeeld DNA moet afstaan. Veroordeelden die in de gevangenis zitten krijgen die brief daar. Het afnemen van het DNA gebeurt daar dan ook. Dit gebeurt door iemand die dat geleerd heeft in de gevangenis zelf of door een dokter of een verpleegkundige.

De veroordeelde zit niet in de gevangenis, maar moet alsnog DNA afstaan

Iemand die niet meer in de gevangenis zit of zijn straf inmiddels heeft uitgezeten en weer op vrije voeten is, moet ook alsnog zijn DNA nog afstaan. Ook die persoon krijgt een bevel van de Officier van Justitie. Hij of zij moet zich vervolgens melden op het politiebureau en daar wordt dan het DNA afgenomen. Ook daar zijn dan weer mensen die er voor zijn opgeleid om dat DNA af te nemen.

Hoe verloopt het afnemen van DNA van mensen die veroordeeld zijn?

Er zijn geen bloedonderzoeken of bloedafnamen nodig om het DNA af te nemen. Er wordt met een wattenstaafje wangslijmvlies weg gehaald tijdens zo’n DNA onderzoek. Die cellen worden daarna onderzocht door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Ditzelfde NFI slaat alle gegevens van het DNA van veroordeelden vervolgens op in een DNA-databank. Als er vervolgens weer een misdrijf is gepleegd, dan kan gekeken worden of er DNA is aangetroffen van iemand die al eerder veroordeeld is. De informatie uit die databank wordt tevens gebruikt voor de vervolging en berechtiging.

Bij vrijspraak en als iemand toch niet de verdachte is, wordt het DNA vernietigd

Soms heeft iemand al DNA afgestaan omdat hij of zij verdachte is in een zaak. Blijkt later dat dit niet terecht was en hij of zij niets met de zaak te maken had, dan wordt het DNA van die persoon vernietigd. Wordt iemand vrijgesproken van een misdrijf, ook dan wordt het DNA uit de databank gehaald en vernietigd. Ook het DNA-profiel wordt dan vernietigd.

DNA van een veroordeelde mag maximaal 30 jaar bewaard blijven

Als iemand is veroordeeld voor een misdrijf dan mag zijn DNA voor een bepaalde periode bewaard blijven, maar dat is wel aan jaren gebonden. De maximale termijn is 30 jaar. Die wordt in acht genomen als iemand een strafbaar feit heeft gepleegd waarvoor 6 jaar of meer gevangenisstraf staat. Wie minder lang de gevangenis in moest, blijft nog steeds 20 jaar in de databank bewaard.

Een veroordeelde wil geen DNA afstaan. Kan dat?

Een veroordeelde die onder de regels valt van de DNA-wetgeving heeft geen keuze of hij wel of niet zijn DNA wil afstaan. Dat is een verplichting. Als de Officier van Justitie het bevel heeft uitgeschreven dan moet dat DNA onherroepelijk worden afgestaan. Wie niet in de DNA databank wil worden opgenomen, kan daar wel bezwaar tegen maken. Dit moet dan twee weken nadat er een wangslijmproef is genomen. De rechter beoordeelt of de veroordeelde gelijk heeft of niet en daar moet het bezwaar tegen de opname in de DNA-bank dan ook worden ingediend. Zegt de rechter dat de persoon in kwestie gelijk heeft en het DNA materiaal niet mag worden opgeslagen, dan wordt het DNA vernietigd. Zegt de rechter dat de persoon in kwestie er naast zit, dan is er geen hoger beroep meer mogelijk.

Ook minderjarigen moeten DNA afstaan als zij zijn veroordeeld

Wie denkt dat alleen volwassenen hun DNA moeten afstaan heeft het mis. Ook minderjarigen die ernstige strafbare feiten hebben gepleegd, zijn verplicht om hun DNA af te staan. Ook dat wordt opgeslagen in de DNA databank en gebruikt als er weer strafbare feiten worden gepleegd.

Wat zijn strafbare feiten waarvoor DNA moet worden afgestaan?

Mensen die een gevangenisstraf krijgen van 4 jaar of meer kunnen zich schuldig hebben gemaakt aan:

• Mishandeling
• Openlijke geweldpleging
• Seksuele delicten

Er worden per jaar best veel veroordeelden opgeroepen om DNA af te staan

Hoewel het per provincie verschilt, worden alleen al in Friesland per jaar tussen de duizend en elfhonderd mensen verplicht om hun DNA af te staan omdat zij een strafbaar feit hebben gepleegd dat dit verplicht. In Friesland heeft de politie voor dat doel een speciaal spreekuur in het leven geroepen. Op het einde van het jaar worden altijd extra spreekuren ingelast. In 2011 konden veroordeelden op zaterdag 10 december en zaterdag 17 december terecht om hun wangslijm af te staan. Voor die beide data werden in totaal 170 mensen opgeroepen om zich te melden.

Als iemand geen DNA afstaat en wel een oproep heeft gehad, wordt hij als gesignaleerd geregistreerd

Wanneer veroordeelden hun DNA niet af laten nemen en bijvoorbeeld ook niet op zo’n verplicht speciaal spreekuur komen om hun DNA af te staan, komen ze als gesignaleerd te boek te staan. Dat regelt de politie. Vervolgens geeft de officier van justitie dan aan dat deze gesignaleerden mogen worden aangehouden. Die aanhouding heeft als doel om alsnog het DNA af te nemen. Wie gesignaleerd staat, kan altijd worden aangehouden. Dus gewoon als agenten hun routes rijden, maar ook als er verkeerscontroles worden gehouden. Als iemand die gesignaleerd staat Nederland wil verlaten via luchthaven Schiphol wordt hij daar aangehouden door de Koninklijke Marechaussee.

Matchen van misdrijven door DNA databank

De DNA databank heeft inmiddels zijn nut wel bewezen. In de landelijke databank wordt het DNA vergeleken met misdrijven die nog niet zijn opgelost, maar waarbij wel DNA is aangetroffen. In Friesland zijn al diverse zaken door het gebruik van die databank opgelost. Landelijk zijn enkele geruchtmakende zaken opgelost doordat er later een match kon worden gemaakt.