Wat regel ik met een levenstestament?

Wat is het verschil tussen een gewoon testament en een levenstestament? In een gewoon testament leg je zaken vast voor als je er niet meer bent, het treedt in werking na het overlijden. Bij een levenstestament, het woord zegt het al, gaat het om een testament dat werkt tijdens je leven. Wat regel je met een levenstestament, wanneer kun je een levenstestament opstellen en wie kunnen het levenstestament inzien? Ook belangrijk: hoeveel kost het om een levenstestament te maken.

Inhoud artikel

• Een ‘gewoon’ testament
• Een volmacht en het levenstestament
• Wanneer kun je een levenstestament opstellen?
• Moet je je partner of kinderen aanwijzen als vertrouwenspersonen?
• Waar bestaat een levenstestament uit?
• Wat kun je regelen in een levenstestament?
• Vastleggen van een levenstestament
• Voor wie is een levenstestament belangrijk?
• Waar wordt het levenstestament bewaard?
• Wie mogen er kijken in je levenstestament?
• Je hebt een levenstestament, maar wil iets veranderen
• Geen levenstestament en wilsonbekwaam
• Wat kost een levenstestament?

Een ‘gewoon’ testament

Een ‘gewoon’ testament kent nagenoeg iedereen. In zo’n testament is vastgelegd hoe bepaalde zaken gedaan moeten worden na het overlijden. Aan wie laat je dingen na, wie wordt de voogd, wie de bewindvoerder of executeur. Het testament treedt in werking na het overlijden.

Een volmacht en het levenstestament

Bij een volmacht geef je een ander de bevoegdheid om namens jou te handelen als je daar niet meer toe in staat bent. Een levenstestament is uitgebreider, hier wordt een volmacht gecombineerd met een testament dat een overzicht bevat van jouw wensen en verzoeken. Een levenstestament wordt ook wel een aangeklede volmacht genoemd. In dit testament kun je zaken vast laten leggen die belangrijk zijn als er tijdens je leven iets gebeurt waardoor je zelf de regie niet in de hand hebt, bijvoorbeeld door ziekte, een ongeluk. Misschien kun je tijdelijk geen beslissingen nemen, het kan ook gaan om langere tijd (denk bijvoorbeeld aan dementie). Het is belangrijk dat je alles zo goed mogelijk geregeld hebt, het bespaart je een hoop rompslomp en het geeft rust. Een levenstestament wordt na het opstellen, vastgelegd bij een notaris.

Wanneer kun je een levenstestament opstellen?

Je kunt altijd een levenstestament laten vastleggen (en ook weer intrekken als je dat wilt). Redenen die veel genoemd worden: opname in het ziekenhuis, als je verblijft in het buitenland, als je merkt dat je lichamelijk en of geestelijk achteruit gaat, als je partner lichamelijk en/of geestelijk achteruit gaat. Als je denkt dat een levenstestament belangrijk is voor de voortgang van je eigen zaak, onderneming. Van groot belang is dat je het op tijd regelt, zodat je jouw wensen duidelijk kan maken.

Wel beslissingen kunnen nemen, maar er tegenop zien

Het kan zijn dat je zaken nog wel zelf kunt regelen, maar er vreselijk tegenop ziet, het veel stress oplevert. Misschien is de partner overleden en deed hij of zij altijd de administratie en wil je het nu aan iemand anders overdragen. Het is goed om dit in een levenstestament vast te leggen. Een ander kan dan de lastige zaken van je overnemen, maar het is wel van groot belang dat je eigen wensen bekend zijn.

Moet je je partner of kinderen aanwijzen als vertrouwenspersonen?

Nee, je mag zelf beslissen aan wie je je vertrouwen geeft. Als mensen getrouwd zijn of samenwonen, wijzen ze wel vaak hun partner aan, maar je kunt ook kiezen voor een goede vriend. Wat betreft financiële zaken is het mogelijk verstandig om meerdere personen aan te wijzen die verantwoordelijk worden. Je kunt ook laten vastleggen dat uitgaven verantwoord moeten worden, deze taak kan bijvoorbeeld uitgevoerd worden door een notaris. Laat vastleggen hoever het toezicht moet gaan.

Waar bestaat een levenstestament uit?

• Een of meer volmachten.
• Je wensen die betrekking hebben op (medische) verzorging. Je kunt dan denken aan euthanasieverklaring, maar ook aan welke behandeling wil je absoluut niet en welke behandeling juist wel.
• In bijlagen kun je zaken vastleggen als een overzicht van je bankrekeningen, verzekeringen, wachtwoorden, verzamelingen die je hebt. Je kunt er ook voor kiezen om aan te geven waar je het overzicht van deze zaken bewaart.

Wat kun je regelen in een levenstestament?

Het is belangrijk dat jouw specifieke situatie centraal staat!

• Benoemen van een vertrouwenspersoon, gemachtigde.
• Hoe moeten financiën geregeld worden: wie doet de bankzaken, wie doet de belastingaangifte, andere administratie?
• In geval van een eigen onderneming: hoe moeten zaken geregeld worden?
• Instructies over de verkoop van de woning als je er niet meer zelfstandig kunt wonen.
• Wat moet er met de inboedel gebeuren in geval van verhuizing, wat wil je meenemen, wat moet er met de rest gebeuren?
• Hoe om te gaan met schenkingen, die je altijd al deed, nieuwe schenkingen?
• Toestemming geven om medische handelingen te mogen verrichten of juist niet, wie beslist er over het voortzetten of stoppen van bepaalde handelingen?
• Wie mag er met de artsen overleggen als je dit zelf niet meer kunt?
• Wel of geen euthanasie: je kunt een euthanasieverklaring laten vastleggen bij de NVVE. Deze verklaring kan gekoppeld worden aan het levenstestament.
• Wie verzorgt er de huisdieren als die er zijn?
• Je kunt aanwijzingen vast laten leggen voor de vertrouwenspersoon, gemachtigde.
• Vastleggen van controle, toezicht.
• Wijzigen of laten verwijderen van profielen op sociale netwerken.
• Hoe wil je dat bepaalde zaken geregeld worden na overlijden, denk aan begrafenis of crematie.
• Je kunt in de akte laten opnemen dat de volmacht pas ingaat vanaf het moment dat door een arts is verklaard dat je niet meer in staat bent je belangen op een goede manier te behartigen en/of je wil te bepalen. De volmacht gaat pas in als er een medische verklaring is.

Regie houden over bankrekening (tip)

Als iemand bijvoorbeeld een volmacht heeft gekregen om geld te halen van de bankrekening voor boodschappen dan zou je een aparte huishoudrekening kunnen openen (naast je gewone bankrekening). Je laat maandelijks automatisch een bepaald bedrag op de huishoudrekening zetten en meer geld opnemen voor boodschappen kan dan niet. Het is ook mogelijk om iemand van de bank het recht te geven om mee te kijken op je bankrekening. Om een en/of-bankrekening te openen met iemand die geen partner is, moet je die persoon wel zeer goed kunnen vertrouwen. Deze kan dan zonder je toestemming geld opnemen van bank- en spaarrekening.

Vastleggen van een levenstestament

Net als een gewoon testament wordt een levenstestament vastgelegd in een notariële akte. De notaris heeft de kennis om goed advies te geven en je gedegen te informeren over alle mogelijkheden. Omdat het om een notariële akte gaat, is er bewijskracht. Die bewijskracht is te vergelijken met een vonnis bepaalde door een rechter. Het levenstestament wordt bij een notaris opgemaakt en de notaris moet zich ervan overtuigen dat je wilsbekwaam bent bij het opstellen van het levenstestament.

Voor wie is een levenstestament belangrijk?

Voor jezelf is een levenstestament belangrijk. Je wensen en verzoeken staan in de akte en deze zullen uitgevoerd worden als je hier zelf tijdelijk of voor langere tijd niet toe in staat bent. Voor mensen die voor je zorgen zoals partner, kinderen, naaste familie, is het belangrijk om te weten wat je wensen zijn. Heb je een eigen zaak dan is het belangrijk voor een zakelijke partner om te weten wat je graag wilt. Ook voor zorghulpverleners is het van belang dat zaken zijn vastgelegd.

Waar wordt het levenstestament bewaard?

Het levenstestament wordt opgeborgen in de kluis bij de notaris en je krijgt zelf een origineel gewaarmerkt afschrift van de akte uitgereikt. Vraag na bij de notaris of deze het levenstestament aanmeldt bij het Centraal Levenstestamentenregister, ook wel bekend onder de afkorting CLTR. Als het bij dit register is aangemeld kan iedereen die dat mag, achterhalen of er een levenstestament is opgesteld. Alleen een notaris kan kijken in het register en kan dan alleen zien of er een levenstestament is opgesteld. De inhoud van het testament is niet te achterhalen in het register.

Wie mogen er kijken in je levenstestament?

Zelf mag je natuurlijk kijken in het levenstestament, maar ook gevolmachtigde of gevolmachtigden mogen het raadplegen. Als je overlijdt dan moet het ook toegankelijk zijn voor erfgenamen, bewindvoerder, executeur. Je kunt in het levenstestament vastleggen wie er een afschrift (of een uittreksel) van het testament mogen hebben. In het geval dat een arts of een kantonrechter informatie nodig heeft uit het levenstestament of wil weten of er een levenstestament is, dan kan hij of zij dit via de notaris navragen.

Je hebt een levenstestament, maar wil iets veranderen

Om iets te veranderen of om het levenstestament ongedaan te maken, moet je opnieuw naar de notaris. Er moet een nieuwe notariële akte opgesteld worden.

Geen levenstestament en wilsonbekwaam

Als je zelf onbekwaam bent om beslissingen te nemen en je hebt geen levenstestament gemaakt dan zijn er drie mogelijkheden: bewind, curatele, mentorschap. Een bewindvoerder, curator of mentor wordt door kantonrechter benoemd. Je hebt er zelf geen invloed op wie wordt gekozen, het is ook niet zo dat automatisch de partner wordt benoemd. Bewindvoerder: de persoon door de rechter benoemd om voor financiële zaken te zorgen als je hier zelf niet meer toe in staat bent. Bij grote uitgaven is een machtiging van de kantonrechter nodig en de bewindvoerder moet ook ieder jaar de financiële stukken aan de kantonrechter laten zien Curator: de persoon die benoemd is door de rechter om de financiële en medisch-persoonlijke beslissingen voor je te nemen. Curatele is zwaarder dan bewind, het gaat om persoon en vermogen. Mentor: de persoon die benoemd is door de rechter om te zorgen voor de medische en persoonlijke zaken als iemand hier zelf niet meer toe in staat is. Je moet dan denken aan verstandelijk gehandicapten, psychiatrische patiënten, mensen die in coma liggen, dementerenden.

Wat kost een levenstestament?

Via internet kun je gratis offertes opvragen, de prijzen variëren tussen de 300 en de 900 euro (2020) voor een levenstestament voor één persoon.