Slow fashion: meer kwaliteit, minder verspilling

Slow fashion helpt de consument om de kwaliteit van kleding opnieuw te ontdekken en te waarderen. Bij slow fashion gaat het om keuzes maken. Kiezen voor kwaliteit in plaats van voor kwantiteit. Minder kleding kopen, die weliswaar duurder is, maar van een veel betere kwaliteit. Kiezen voor zelfgemaakte of tweedehands kleding. Ervoor kiezen om saaie kleding niet af te danken, maar te pimpen. Ervoor kiezen om goede kleding die je zelf niet meer gebruikt niet weg te gooien, maar te verkopen of te doneren. Of om versleten kleding te laten recyclen of er zelfs iets anders van te maken. Bij slow fashion gaat het dus vooral om duurzaamheid in de mode-industrie. En om bewustheid over de gevolgen van fast fashion.

Wat is slow fashion?

Tijdloze kleding van een goede kwaliteit

Slow fashion is een beweging die een alternatief wil bieden voor fast fashion. Fast fashion is de massaproductie van goedkope kleding met een slechte kwaliteit. Kleding die vaak niet langer dan één seizoen meegaat. Kledingstukken waar snel gaatjes in komen, soms zelfs als ze nog nieuw met kaartje in de winkel hangen. Of kleding waarvan de naden of applicaties heel snel loslaten. Vaak heeft het geen zin om deze kleding te repareren, omdat deze al snel helemaal afgedragen is.

Slow fashion is het tegenovergestelde van fast fashion. Slow fashion is kwaliteitskleding die langer dan één seizoen meegaat, maar waar vaak wel een duurder prijskaartje aan hangt. Kleding die niet gemaakt is van synthetische stoffen, maar van stoffen die langer meegaan, zoals linnen, kasjmier en zijde. Bij slow fashion gaat het niet om modetrends die snel komen en gaan, maar om kleding die past bij jouw identiteit. Kleding die je aantrekt omdat jij het mooi vindt en omdat het je goed staat. Of het nu in de mode is of niet. Het gaat om het vinden van jouw persoonlijke stijl. Dit in tegenstelling tot fast fashion, waarbij de winkelstraten vol hangen met vergelijkbare kleren omdat deze nu eenmaal in de mode zijn. Slow fashion staat voor tijdloze kleding van een goede kwaliteit. Voorbeelden van tijdloze kledingstukken zijn spijkerbroeken, een wit overhemd of de little black dress. Kledingstukken die bijna iedereen in de kast heeft hangen. Deze geliefde, tijdloze kleding is makkelijk te combineren met van allerlei andere kledingstukken en accessoires.

Maar dat wil niet zeggen dat slow fashion totaal niet modieus is. Slow fashion ontwerpers letten wel degelijk op modetrends. En daar hebben ze de tijd voor, omdat deze gemiddeld 3 jaar duren. Het verschil is dat slow fashion ontwerpers niet iedere 4 tot 6 weken een nieuwe collectie op de markt brengen, zoals in de fast fashion industrie wel gebeurt.

Tweedehands kleding

Slow fashion is ook het kopen of verkopen van tweedehands of vintage kleding. Ook in tweedehands kleding kun je er stijlvol uitzien. Kleding met een vintage look is in. Zelfs bij gloednieuwe kleding is dit zo. Er is veel kleding te koop waar expres een ‘gebruikte’ uitstraling aan is gegeven. Bijvoorbeeld door verwassen prints, gebleekte plekken of gaten.

Helaas behandelen veel mensen kleding als wegwerpartikel. Dit komt niet alleen door de slechte kwaliteit van fast fashion, maar ook door de verleidelijk lage prijzen. Hierdoor kopen consumenten vaak meer kleding dan ze eigenlijk nodig hebben. Veel van deze impulsaankopen worden weinig gedragen en blijven vervolgens in de kast hangen, omdat ze niet meer in de mode zijn. Of omdat het achteraf een miskoop bleek te zijn. In Nederland wordt jaarlijks zo’n 240 miljoen kilo textiel weggegooid. Maar liefst 70% hiervan verdwijnt tussen het restafval op de vuilnisbelt. Een onvoorstelbare verspilling van grondstoffen, kostbare energie en arbeid. Gooi daarom kledingstukken die nog zo goed als nieuw zijn niet weg. Geef ze een tweede leven. Dit kan door de kleding weg te geven aan familie, vrienden of kennissen. Of door de kleding te doneren of te verkopen.

Je kunt er zelf ook voor kiezen om tweedehands kleding te kopen. Zo geeft je kleding die een ander niet meer wil of niet meer nodig heeft, een tweede leven. Er is online, bij tweedehands kledingwinkels en bij kringlopen volop tweedehands kleding te vinden. Vooral kleding die maar kort gedragen wordt, zoals positiekleding, babykleertjes en miskopen van anderen zien er vaak nog zo goed als nieuw uit. Op deze manier hoef je niet de hoofdprijs te betalen voor kwaliteitskleding. Slow fashion is niet alleen weggelegd voor de rijken onder ons.

Zelf kleding maken, herstellen of veranderen

Ook het zelf maken, veranderen of herstellen van kleding is slow fashion. Zelf kleding naaien, breien of haken is niet langer oubollig, maar juist helemaal hip. Zelfgemaakte kleding is uniek. Als je deze draagt, dan zal je niet snel iemand tegenkomen die in hetzelfde loopt. Een ander groot voordeel van zelf kleding maken is dat je de stoffen zelf uit kunt zoeken. Zo kun je voor stoffen van een goede kwaliteit kiezen. Ook is er veel keuze in fairtrade stoffen en stoffen die op een duurzame manier geproduceerd zijn. Je weet dan dat er tijdens de productie rekening gehouden is met de arbeidsomstandigheden en het milieu.

Is er iets kapot aan een kledingstuk, maar is de kwaliteit ervan voor de rest nog prima? Gooi het dan niet zomaar weg. Vervang die kapotte rits door een andere. Zet die losse knoop opnieuw aan. Vervang dat losgelaten stiksel door een nieuw stukje draad. Ben je zelf niet zo creatief, laat het dan voor je doen.

Ook het pimpen van kleding is helemaal in. Saaie kleding kan bijvoorbeeld gepimpt worden door deze te verven, er applicaties op te maken of te bedrukken met tekst. Ook kun je kleding pimpen met stiksels, lintjes, biezen, kant of bandjes. En een groot uitgevallen T-shirt kan veranderd worden in een leuk jurkje. Op deze manier kun je kleding aanpassen aan jouw persoonlijke stijl en er uniek uitzien.

Op blogs, YouTube, Pinterest en Facebook is volop inspiratie te vinden voor het zelf maken, pimpen of herstellen van kleding, dankzij creatieve mensen die hun werk laten zien.

Kleding recyclen

Is een kledingstuk niet meer mooi genoeg om het te verkopen of weg te geven? Gooi het dan niet gedachteloos bij het restafval. Scheidt textielafval, zodat het gerecycled kan worden. Sommige gemeenten verspreiden hier speciale textielzakken voor, die je aan de weg kunt zetten. Verder kan gebruikt textiel naar een kledingcontainer, het afvalbrengstation of de milieustraat gebracht worden. Van het ingezamelde textiel worden vlokken gemaakt. Deze worden gebruikt als grondstof voor van allerlei nieuwe producten, zoals poetsdoeken, matrassen en autostoelen.

Hiernaast zijn er ook andere manieren om versleten kledingstukken om te toveren tot iets anders. Meestal zijn er delen van de stof die er nog wel prima uitzien. Deze kunnen uitgeknipt worden en als grondstof voor iets anders gebruikt worden. Een versleten spijkerbroek kan bijvoorbeeld omgetoverd worden tot een hippe handtas. Met kleine lapjes stof kun je saaie knopen stofferen. En van oude T-shirts kunnen armbandjes gemaakt worden. Zomaar een paar voorbeelden.

Hiernaast zijn er ook modebedrijven die kleding een tweede kans geven. In de kledingindustrie is er sprake van een enorme overproductie. Zo’n 30% van alle kleding wordt nooit verkocht. Zelfs niet in de uitverkoop of outlet. Blijkbaar wordt er heel veel kleding geproduceerd die niemand wil hebben, zelfs niet voor lage prijzen. De overgebleven kleding wordt weggegooid of verbrand. Een voorbeeld van bedrijven die hier iets tegen willen doen, is de i-did slow fashion movement. Deze wil laten zien dat de waarde van kleding blijvend is. Het bedrijf i-did maakt van productieoverschot, restanten en restafval uit de mode-industrie nieuwe producten. Dit gebeurt in samenwerking met Nederlandse modelabels, die de nieuwe producten opnemen in hun collectie. Zo krijgt een groot deel van het textiel, dat anders weggegooid of verbrand zou worden, een tweede leven.

Waarom slow fashion?

Slow fashion geeft een goed gevoel

Mensen die slow fashion kleding kopen, doen dit omdat het ze een goed gevoel geeft. Het gevoel om een verantwoorde aankoop te doen. Er is een groeiend aanbod in biologische of fair trade kleding, waarvan je als consument weet dat er bij de productie rekening is gehouden met het milieu en goede arbeidsomstandigheden. Ook is het fijn als geliefde kledingstukken lang meegaan. Ook het bewust omgaan met gebruikte kleding door het niet bij het restafval te gooien geeft een goed gevoel. Of het zelf maken van kleding, waarin je jouw persoonlijke stijl kwijt kunt.

Bewustheid over de schaduwkanten van fast fashion

Het kopen van fast fashion geeft steeds meer mensen juist een slecht gevoel. En soms zelfs een schuldgevoel. Dit komt door de schaduwkanten van deze industrie, waarvan men zich steeds meer bewust wordt. In de fast fashion sector kan pas ontworpen kleding al in minder dan 12 dagen geproduceerd worden. Hierdoor is er weinig tijd om aandacht te besteden aan de kwaliteit van de kleding, arbeidsomstandigheden en het milieu. En doordat de productie van de kleding vaak plaatsvindt in lage lonen landen, is hier vaak nog minder zicht op. De hoofddoelen zijn om tegen minimale kosten zo snel mogelijk te leveren aan de consument en hoge verkoopcijfers te halen.

Voor de goedkope kleding wordt soms een hoge prijs betaald door de mensen die deze produceren. Denk aan slechte werkomstandigheden, zoals lage lonen, schending van mensenrechten, kinderarbeid, extreem lange werkdagen, gedwongen overwerk en seksuele intimidatie. Of bedrijfsongevallen door onveilige werkomstandigheden. Zoals het instorten van de textielfabriek Rana Plaza in 2013, een ramp waarbij meer dan 1.000 mensen omkwamen. Gelukkig groeit de bewustheid over de negatieve gevolgen van fast fashion, zowel binnen de mode-industrie als bij de consument. Men is zich steeds meer bewust van de productie in lagelonenlanden en de gevolgen daarvan op mens, milieu en maatschappij.

Kledingmerken leggen ethische normen en gedragscodes vast die werknemers moeten beschermen. Ook zijn er wettelijke arbeidsrechten voor werknemers in kledingfabrieken. Maar helaas worden deze in de praktijk vaak geschonden. Mensen komen wereldwijd in actie om de duurzaamheid binnen de mode-industrie te verbeteren. Maar tegelijkertijd blijft de fast fashion sector op een hoog tempo produceren, waardoor grondstoffen schaarser worden en de impact op mens en maatschappij blijven stijgen.

Eigen verantwoordelijkheid

Toch zou het niet eerlijk zijn om alleen de fast fashion fabrikanten als schuldige aan te wijzen. Ook verkopers die vooral denken aan een zo hoog mogelijke winst werken hieraan mee. Net als veel consumenten, die de nieuwste mode voor een zo laag mogelijke prijs willen kopen.

Bovendien is de kledingindustrie erg versplinterd, doordat onze kleding vooral in andere werelddelen gemaakt wordt. De kledingproductie wordt vaak uitbesteed aan inkoopbedrijven of fabrieken. Die besteden het werk vaak weer uit aan andere fabrieken. Of aan thuiswerkers zonder arbeidsrechten, die per kledingstuk betaald krijgen. Het is een ingewikkeld netwerk geworden met agenten, onderaannemers, leveranciers, etc. Hierdoor weten zelfs de kledingmerken die opdracht geven tot de productie van kleding niet altijd precies onder welke omstandigheden hun kleren geproduceerd worden. Aan de andere kant kunnen kledingmerken en winkelketens hun verantwoordelijkheid hierdoor te makkelijk afschuiven op de ingewikkelde productieketen.

Slow fashion: meer kwaliteit, minder verpilling, betere arbeidsomstandigheden

In de slow fashion sector, die minder vaak nieuwe collecties op de markt brengt, is de tijdsdruk een stuk minder. Het hele productieproces kan dus beter overdacht worden. Hierdoor hebben slow fashion merken meer tijd om zich niet alleen te concentreren op winst, maar ook op andere belangrijke dingen. In de slow fashion keten hebben toeleverende bedrijven bijvoorbeeld meer tijd om zich te richten op de kwaliteit van het product. Ook kunnen ze de orders beter plannen en beter inschatten hoeveel werknemers er nodig zijn. Zo is er minder kans dat deze mensen overuren moeten draaien.