Modelovereenkomst voor zzp'ers

Vanaf 1 mei 2016 vervangt de modelovereenkomst de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Met de VAR kon je als zzp'er aantonen dat je daadwerkelijk zelfstandig bent en dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst met je opdrachtgever. Vanaf 1 mei 2016 kan geen VAR meer worden aangevraagd. Wie als opdrachtgever of als zzp'er geen risico met de fiscus wil lopen moet werken met een modelovereenkomst.

Modelovereenkomst geeft zekerheid

In de praktijk bestaan veel situaties waarin het onduidelijk blijft of er aan de wettelijke omschrijving van een arbeidsovereenkomst is voldaan. Als sprake is van een arbeidsovereenkomst is er loon verschuldigd en moeten loonheffingen worden betaald. Om aan die onduidelijkheid een einde te maken gaf de Belastingdienst op verzoek tot 1 mei 2016 een VAR af. Daarmee hadden opdrachtgever en zzp'er antwoord op de vraag of er loonheffingen zijn verschuldigd. Vanaf 1 mei 2016 geldt dat wanneer je volgens een modelovereenkomst werkt, je als zzp'er er zeker van kunt zijn dat de Belastingdienst achteraf geen loonheffingen bij de opdrachtgever zal opleggen. De modelovereenkomst is een voorbeeldovereenkomst die door de Belastingdienst is goedgekeurd.

Arbeidsovereenkomst volgens de wet

De wet regelt dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst wanneer aan drie criteria wordt voldaan:

• er is een verplichting tot betalen van loon;
• de zzp'er is verplicht om het werk zelf uit te voeren;
• er is een gezagsrelatie tussen de opdrachtgever en de zzp'er.

Doel van de modelovereenkomst

De VAR bleek in de praktijk voor een wildgroei aan zelfstandigen te zorgen. De verantwoordelijkheid voor een juist gebruik van de VAR lag volledig bij de zzp'er. De opdrachtgever ging vrijwel altijd vrijuit wanneer de zzp'er aan de Belastingdienst niet de juiste gegevens had overlegd bij de aanvraag van de VAR. Dit werkte schijnzelfstandigheid in de hand.

Schijnzelfstandigheid is een vorm van fraude waarbij de schijn wordt gewekt dat de opdrachtnemer (=de zzp'er) zelfstandig is maar dat in de praktijk niet is. Om deze vorm van fraude tegen te gaan is de modelovereenkomst in het leven geroepen. Wanneer je als zzp'er een modelovereenkomst hanteert met je opdrachtgever dan ben je ervan verzekerd dat de fiscus je achteraf niet aanmerkt als gewone werknemer. Werk je niet volgens een modelovereenkomst dan kan de fiscus bij een boekencontrole alsnog tot de conclusie komen dat er loonheffingen verschuldigd zijn. De opdrachtgever krijgt dan een naheffing die vermeerderd kan worden met boetes. Als zzp'er loop je het risico dat de opdrachtgever dit op jou zal proberen te verhalen.

De inhoud van de modelovereenkomst

De Belastingdienst heeft drie soorten modelovereenkomsten geïntroduceerd:

• Algemene modelovereenkomsten
• Modelovereenkomsten voor bepaalde beroepen en branches
• Individuele overeenkomsten

Algemene modelovereenkomsten

Deze algemene modelovereenkomsten zijn door externe partijen aan de Belastingdienst ter beoordeling aangeboden en goedgekeurd. Soms heeft de Belastingdienst ook zelf aan het opstellen meegewerkt. Deze algemene modelovereenkomsten kunnen door iedere zzp'er worden gebruikt. Voorwaarde is dat de door de Belastingdienst gemarkeerde passages letterlijk worden overgenomen in de overeenkomst die je als zzp'er opstelt met je opdrachtgever.

Voorbeeldovereenkomsten voor branches en beroepsgroepen

Bepaalde sectoren en belangenorganisaties hebben specifiek vanuit hun situatie voorbeeldovereenkomsten ontwikkeld en aan de Belastingdienst voorgelegd. Deze voorbeeldovereenkomsten mag je als zzp'er gebruiken wanneer je in deze sector werkzaam bent en de voorwaarden van de branche of beroepsgroep hanteert.

Individuele overeenkomsten

Individuele overeenkomsten zijn ontwikkeld door individuele opdrachtgevers of opdrachtnemers. Als je als zzp'er onder dezelfde omstandigheden en in hetzelfde beroep werkzaam bent, mag je deze overeenkomsten gebruiken.

De belangrijkste aandachtspunten bij het gebruik van de modelovereenkomsten zijn:

• De situatie zoals beschreven in de modelovereenkomst moet ook van toepassing zijn tussen jou als zzp'er en je opdrachtgever.
• De gemarkeerde passages in de modelovereenkomsten moeten in de overeenkomst tussen jou en je opdrachtgever letterlijk worden overgenomen en in de praktijk ook zo worden uitgevoerd.
• In de overeenkomst die je als zzp'er sluit met je opdrachtgever moet een verwijzing worden opgenomen naar de modelovereenkomst die is gebruikt.