Business spiritualiteit

Een onverwacht fenomeen in het bedrijfsleven is ‘Business spiritualiteit.’ Hoe vallen spirituele waarden te rijmen met een sector die zich richt op ‘harde’ waarden als winst en target marketing? Toch is deze vernieuwing niet zo vreemd als ze lijkt... Zeker in een tijd van zakkenvullerij door winstbeluste CEO’s en bedrijfsschandalen omtrent bedrog en misleiding, ligt het niet echt voor de hand om het bedrijfsleven te koppelen aan woorden als zingeving, verdieping en verbinding. Toch is een opvallende kentering gaande. Zelfs de grootste multinationals verdiepen zich steeds meer in zachtere waarden zoals openheid, samenwerking en verantwoordelijkheid voor mens en milieu. De reden is voor de hand liggend. Aan het ‘ik’-principe zitten grenzen, en zelfs het bedrijfsleven heeft die grenzen nu wel tot het uiterste opgezocht. Denk aan extreme zelfverrijking, rucksichtlos mensen ontslaan om aandeelhouders tevreden te stellen maar intussen miljoenenbonussen uitkeren aan topbestuurders en last but not least de credit crunch, die Amerikaanse geldverstrekkers in de grootste problemen heeft gebracht met gevolgen voor de hele wereldeconomie.

Winstmaximalisatie versus verbinding

Het is dus feitelijk geen wonder dat zelfs het bedrijfsleven de beperkingen van het ego-denken en de winstmaximalisatie begint te zien. Al zou je het aspect van voldoening uit het zakendoen even daarlaten, dan kun je op het niveau van harde feiten ook vaststellen dat egoisme en kortetermijndenken je handel uiteindelijk geen goed doen. Het is een teken aan de wand dat van de vooraanstaande socioloog Iteke Weeda niet lang geleden het boek De Yinfactor verscheen, dat vrouwelijke waarden en technieken in management behandelt. Onder vrouwelijke waarden kunnen we juist de niet-ikgerichte waarden verstaan: verbinding, samenwerking, openheid voor de behoeftes en invloeden van anderen, en de wens om werkelijke bevrediging te ontlenen aan hetgeen je voor de kost doet.

Wat het betekent

De omwenteling richting spiritualiteit is niet zo ongrijpbaar als ze wellicht lijkt. Nu we een bredere visie op spiritualiteit ontwikkelen, die oude godsdienstige patronen vervangt, blijkt dat iedereen die de waarden van verbinding, openheid en zingeving in haar of zijn leven toepast, al bezig is met spirituele waarden. Of je het zo noemt of niet. Anders gezegd: wie een deel van de bedrijfswinst ten goede laat komen aan ontwikkelingsprojecten, zoals steeds vaker gebeurt, hanteert een spiritueel principe. Wie meer geniet van de samenwerking met collega’s dan van het in de lucht steken van het eigen ego, doet dat eveneens. Wie zich dagelijks durft af te vragen of haar of zijn werk leidt tot winst op het menselijk vlak of juist het tegendeel, ofwel schade aan anderen of de omgeving: dito.

En ik dan?

Voor iedereen binnen het bedrijfsleven zijn dit boeiende tijden. Want de omwenteling is niet iets dat zich ver van ons bed voordoet. Iedereen die zich in het tot nu toe vaak harde en rechtlijnige zakenleven beweegt, is door de daarin geldende waarden beinvloed. Het is zeker voor mensen die zolangzamerhand zonder enige inspiratie aan het werk gaan, een welkome kans om zich af te vragen waar we nu met ons allen voor staan, waar onze kansen liggen om ons op het werk te verbinden met onze eigen innerlijke waarden, en van daaruit met anderen die op hun eigen manier bezig zijn om het zakenleven vorm te geven. Concreet begint dat bij het in jezelf op zoek gaan naar antwoorden. Van daaruit kun je de volgende stap wagen. Als er een vlak is waarop je graag meer spirituele waarden in je werk zou brengen, overweeg dan serieus je opties om dat voor jou en je collega’s waar te maken. Zeker nu steeds vaker het management open staat voor vroeger ‘zweverig’ genoemde ideeën, kan er meer dan je wellicht voor mogelijk houdt.

Zelf denken, zelf doen:

7 vragen over je werk en spirituele waarden:

1. Wat zijn vanouds je idealen? Kom je daar dichterbij met de tijd, of dwaal je ervan af? Stuur je bewust je werkzaamheden in de richting die je juist acht, of laat je je willoos sturen door externe factoren?
2. Sluit het werk dat je doet op bepaalde punten al aan bij de persoon die je bent, of wellicht het liefst zou willen zijn? Wat zijn die punten? Probeer ze eens te benoemen.
3. Wat is het doel van je werk? Is het je bedoeling om te creëren, of om te presteren? Geniet je van het proces, of richt je je op het ‘harde’ eindresultaat? Wat heeft naar jouw ervaring tot nu toe de meeste bevrediging opgeleverd?
4. Verbind je je aan anderen, of stap je op schouders om een treetje hoger te kunnen reiken? Behandel je mensen met respect en mildheid? Zo nee, wat weerhoudt je? Stress, gebrek aan vertrouwen in anderen, onachtzaamheid?
5. Toon je jezelf zoals je bent, of houd je anderen een ander beeld voor? In het laatste geval, waarom? Denk je dat authenticiteit je carriere in de weg zou staan?
6. Hoe belangrijk is geld? Is het belangrijker dan je zou willen? Zo ja, waarom? Gaat het om concrete financiele behoeftes, of om angsten?
7. Hoe zwaar telt waardering en het idee dat je iets bijdraagt? Neem je positieve reacties bewust in je op, of stoom je prompt door naar het volgende eindresultaat? Houd jezelf aan het eind van de dag eens voor, hoe je bij hebt gedragen. Al is het maar door te glimlachen naar degene die het kantoor schoonmaakt!

Tekenen aan de wand

Hoe organisaties en bedrijven zich steeds meer bezighouden met spirituele waarden:

• McDonald's koos op opzienbarende wijze voor meer openheid. Een groep journalisten werd toegelaten tot de fabriek waar het hamburgervlees bereid wordt. Voorheen hield McDonald's dit proces geheim. Op een vraag van het Nederlandse dagblad De Pers werd door de persvoorlichter van McDonald's geantwoord, dat dit wellicht te maken had met het nieuwe management en de nieuwe directie.
• In aansluiting op het instellen van een leerstoel Business Spiritualiteit, geeft de Nederlandse prestigieuze universiteit Nyenrode nu ook het blad ‘Business Spiritualiteit Magazine Nyenrode’ uit.
• Het management van het Slotervaart Ziekenhuis houdt zich als eerste in Nederland serieus bezig met ‘integrative medicine’, ofwel een visie op zorg die de traditionele medische inzichten verbindt aan alternatieve geneeswijzen, zoals antroposofie en natuurgeneeskunde. Dat meldt het Patienten Platform Complementaire Gezondheidszorg, waarin verschillende stichtingen en verenigingen verbonden zijn op het gebied van (alternatieve) gezondheidszorg.
• Creditcardmaatschappij Visa kwam als eerste met de Visa GreenCard, een creditcard met klimaatcompensatieprogramma.