Absurde inkomensverschillen meestal contraproductief

Is een directeur die 5.000.000 per jaar verdient, tien keer vakbekwamer en meer succesvol voor de onderneming dan eentje die “slechts” 500.000 verdient? Ga je als werknemer wel harder en beter werken voor elk miljoen dat je extra verdient? Ben je als werkgever niet veel slimmer, door tien gemotiveerde en bekwame staffunctionarissen van 500.000 in dienst te nemen, dan slechts een persoon die 5.000.000 incasseert? En die bovendien ook gewoon onder een auto kan komen. De vraag stellen is hem beantwoorden.

Systeem zonder financiële prikkel

Dat personeel niet optimaal functioneert zonder beloningsverschillen en andere financiële prikkels, is duidelijk bewezen tijdens het voormalige communistische systeem in Rusland en de andere landen achter het ijzeren gordijn. Directeur en arbeider verdienden onder dat regime beiden ongeveer even veel (weinig). Dat was nog tot daar aan toe, maar als je als arbeider extra je best deed stond daar geen enkele beloning tegenover, wat tot gevolg had dat geen werknemer zich ook maar enigszins inspande om het beter te doen dan z’n collega. Promotie leidde immers amper tot financieel voordeel. Klanten werden daarom eerder de winkel uitgekeken, dan dat ze door het personeel werden verwelkomd, want dat extra werk van zo’n klant leverde toch geen persoonlijk voordeel op. Als je het goed deed merkte je dat niet in je portemonnee en als je het slecht deed, als bedrijf of individueel medewerker, had dat eveneens geen consequentie. Want een bedrijf kon niet failliet gaan en een personeelslid kon nooit werkeloos worden. Het communistische systeem is dan ook mede ten onder gegaan aan de apathische houding van de communistische werknemers.

Gezonde beloningsverschillen

Een ondernemer met gezond verstand weet dat z’n medewerkers beter functioneren indien ze daarvoor gewaardeerd worden. Een mens werkt (en leeft?) nu eenmaal om erkend en gewaardeerd te worden. In financieel opzicht en als werknemer en collega. Geld en regelmatig een schouderklopje, daar gaat het bij elk mens om. Als die er in de juiste balans zijn, sloven we ons graag uit, blijven we gezond en gaan we met plezier naar ons werk. Menig bedrijf heeft daarom een winstdelingsregeling, een dertiende maand, gratificatie en andere vormen van eindejaarsuitkeringen. Of de mogelijkheid aandelen van de eigen onderneming te kopen. Op die manier werk je niet alleen voor je baas maar ook voor jezelf. Collega’s roepen elkaar bij dergelijke regelingen vaak corrigerende opmerkingen toe in de trant van: “denk je wel een beetje aan m’n winstuitkering ?! “ Kortom: baas blij, personeel blij en aandeelhouders blij.

Provisiesysteem

Een provisiesysteem kan tot grote salarisverschillen leiden. Hoe harder je werkt hoe meer je verdient. Het komt veel voor bij bedrijven waar individuele werknemers persoonlijk verkoopomzet moeten realiseren, bijvoorbeeld bij vertegenwoordigers die klanten van de onderneming bezoeken. Het basissalaris, dat elke maand gegarandeerd wordt uitbetaald, is dan laag, maar het beleg op het brood wordt verdiend door hard en goed te werken. Het is een eerlijk systeem want elke euro omzet is eenvoudig te meten. Als je goed bent verdien je goed en als je de boel verpest zijn je inkomsten laag.

Topsalarissen in de sport

Hoewel vraagtekens gezet kunnen worden bij de soms exorbitante beloningen die bijvoorbeeld voetballers kunnen verdienen, leveren zij over het algemeen wel waar voor hun geld. Een voetballer kan zich (in tegenstelling tot een bankbestuurder) namelijk niet beter voordoen dan hij in werkelijkheid is. Elk doelpunt wordt immers geteld en alle bewegingen worden genadeloos op video geregistreerd. De club heeft het salaris er nu eenmaal voor over en de voetballer dient te presteren, ander wordt z’n contract niet verlengd. Overigens is het wel zo dat lang niet elke profvoetballer een vermogen verdient. Met name aan de onderkant van de eredevisie en de gehele eerste divisie kun je er echt niet rijk van worden.

Bonussen bij de banken

Natuurlijk mag een werknemer aan het eind van het jaar een dertiende of veertiende maand salaris als hij/zij goed heeft gepresteerd en de bank ook voldoende winst heeft gemaakt. Maar niemand kan beter werken als hij, naast z’n normale topsalaris van bijvoorbeeld 1.000.000, ook nog eens een bonus van 1.000.000, of nog erger krijgt. Maakt het namelijk wat uit voor je levensgeluk dat je in plaats van 10 biefstukken per dag, wel 20 biefstukken kan eten ? De topbestuurder van de bank kan bovendien ook niet eerlijk op z’n "doelpunten" worden gemeten zoals de voetballer. En hoe pervers kan een beloningssysteem zijn, als je zelfs een vette bonus krijgt indien je in eigen doel schiet. De topbestuurders spelen elkaar de bal toe als het gaat om zich te verwennen met extreme bonussen die geen enkel doel dienen behalve, de persoon in kwestie. In plaats van buitenstaanders met extreme salarissen naar jouw bedrijf te lokken, kun je beter intern de juiste mensen met talent opleiden en in hen investeren. En ze een goed marktgericht salaris geven, maar niet in perverse proporties.

Lees verder

• Veel geld verdienen als zelfstandig handelsagent
• Reorganisatie overleven? Toon je capaciteiten en je waarde