Inleiding ondernemingsrecht: Raad van Commissarissen

Wat is een Raad van Commissarissen (RvC), wanneer is het verplicht, hoe is dit vastgelegd in de wet en wat doen ze eigenlijk? In dit artikel vind je belangrijke basisinformatie met betrekking tot de RvC.

RvC

Een RvC is een groep mensen (commissarissen) die toezicht houden op het bestuur en de algemene gang van zaken binnen de vennootschap en aan haar verbonden ondernemingen. De raad van commissarissen bestaat uit minimaal drie leden. Is het aantal commissarissen minder dan drie, dan moeten er maatregelen worden genomen die leiden tot aanvulling van het ledental. Bekende bedrijven met een Raad van Commissarissen zijn bijv. Nuon, Univé, NS, ABN Amro, Blokker en Jumbo.

Andere taken van de RvC (kunnen) zijn:

• Het goedkeuren van de jaarrekening en het goedkeuren van de jaarlijkse begroting en kapitaalinvesteringen van de vennootschap
• Het behandelen van en beslissen over gemelde vermoedens van een misstand die het functioneren van leden van de Raad van Bestuur betreffen
• Het naleven, handhaven en openbaar maken van de Corporate Governance structuur van de vennootschap

In de RvC zitten meestal mensen met veel kennis van zaken, oud-bestuurders van bedrijven of mensen met een bepaalde maatschappelijke positie. Een commissarisrol is behoorlijk lucratief, de beloningen variëren van 200 tot 700 euro per uur.

Verplicht of niet?

Een RvC is voor een ‘normale’ BV niet verplicht, maar men mag indien gewenst een RvC aanstellen. Dit is beschreven in het BW (boek 2 artikel 140 en 250). Voor structuurvennootschappen is de RvC een verplichting.

Een structuurvennootschap is een vennootschap waar het geplaatste kapitaal inclusief reserves volgens de balans, tenminste drie jaar achter elkaar, minstens 16 miljoen bedraagt (harde voorwaarde). Daarnaast heeft of hebben de vennootschap of verwante werkmaatschappijen minstens 100 mensen in dienst. Tot slot moet de vennootschap op grond van wettelijke plicht een Ondernemingsraad hebben ingesteld. In Nederland zijn er ongeveer 700 vennootschappen waar de structuurwet op van toepassing is.

Benoemen

Zodra een bedrijf onder de structuurwet valt, moet het een RvC formeren. Dit betekent dat er commissarissen moeten worden benoemd. Deze personen worden vaak extern geworven. Het is de algemene vergadering van aandeelhouders en de Ondernemingsraad die commissarissen kunnen aandragen. Nieuwe commissarissen zullen vervolgens op voordracht worden benoemd door de algemene vergadering van aandeelhouders. Overigens kunnen de statuten bepalen dat maximaal één derde van het aantal commissarissen door anderen wordt benoemd (zoals bijv. de overheid of de Ondernemingsraad).

Bevoegdheden

De RvC heeft een vergaande bevoegdheid. Binnen een structuurvennootschap is uitsluitend de RvC bevoegd om bestuurders te benoemen, te ontslaan en/of te schorsen. Verder schrijft de wet voor dat ingrijpende besluiten die bestuurders willen nemen eerst aan de RvC moeten worden voorgelegd. (BW boek 2 artikel 164 en 274).

Corporate Governance Code

Omdat er vanuit de maatschappij jarenlang protest kwam over de machtige positie van commissarissen en hun machtsverhoudingen binnen bedrijven werd er een code opgesteld. Dit wordt de Corporate Governance Code (code tabaksblad) genoemd en bevat bepalingen die betrekking hebben op de bestuurders en commissarissen. Er wordt door de overheid toegezien dat vennootschappen zicht houden aan de regelgeving rond goed bestuur.

De Corporate Governance Code is onderverdeeld in vijf hoofdstukken:
1. naleving en handhaving van de code
2. het bestuur
3. de raad van commissarissen
4. de (algemene vergadering van) aandeelhouders
5. de audit van de financiële verslaggeving en de positie van de interne audit functie en van de externe accountant