Wat is een maatschap?

Naast de BV en de NV kent men ook de maatschap. Dit is een ondernemingsvorm die gericht is op de samenwerking van specialisten in een bepaald vakgebied. De specialisten delen hierbij arbeid, geld en/of goederen en delen vervolgens in winst (maar ook verlies). Wat is een maatschap nu precies, wat zijn maten, en hoe wordt een maatschap gevormd?

De maatschap en de maten

Wanneer een groep van specialisten hun krachten bundelt, waarbij kosten en kennis worden gedeeld en uitgewisseld, is sprake van de organisatie van een maatschap. De leden van de maatschap worden daarbij maten genoemd. De maten bestaan uit specialisten binnen een bepaald vak die zijn toegetreden via een ballotage commissie, wat een sollicitatiecommissie is.

Bij de samenwerking van twee personen kan al gesproken worden van een maatschap. Veelal worden maatschappen gezien bij beroepen als arts en advocaat. De maatschap is een rechtsvorm, zoals een VOF een rechtsvorm is. VOF komen meestal meer voor onder ambachtslieden, zoals in de meubelmakerij, terwijl de maatschap vaak gaat over degenen die een vrij beroep uitoefenen. Het onderscheid tussen een maatschap en een VOF zit ook in het onderscheid tussen beroep en bedrijf.

Wanneer specialisten met elkaar samenwerken binnen een maatschap is er sprake van het uitoefenen van een vrij beroep. Dit kan bijvoorbeeld gaan om een artsenpraktijk. Er wordt binnen deze groep een contract opgesteld en ondertekend ten behoeve van de samenwerking. Hoewel men in principe redelijk vrij is, is iedere maat evenveel aansprakelijk voor de schulden van de maatschap.

Binnen de maatschap kent men bepaalde contactmomenten, zoals tijdens de maatschapvergadering, waarbij de specialisten samenkomen om te praten over de huidige stand van zaken en welke acties moeten worden ondernomen.

Behaalde winsten worden gedeeld door de maten, maar van de andere kant wordt ook het verlies gedeeld. Dit is omdat deze rechtsvorm geen rechtspersoonlijkheid heeft (zoals de BV en NV). Schulden worden dus door alle maten gedragen.

Stille maatschap versus openbare maatschap

Bij stille maatschappen werken de maten alleen op de achtergrond, dus waarbij dan alleen personeelsleden worden gedeeld, of waarbij de maten samen in een gebouw werken. Bij openbare maatschappen delen de maten vaak een naam, dus ze werken onder een gezamenlijke beroepsnaam.

De stille maatschap hoeft zich niet in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Dit geldt wel (sinds 1 juli 2008) voor de openbare maatschap.

Kenmerken van een maatschap

Een maatschap bestaat uit een bepaald kader, met maten die eenzelfde vak uitoefenen. Een aantal belangrijke zaken worden dan ook binnen dit kader vastgelegd, zodat er duidelijkheid bestaat.

Doordat de maten binnen de maatschap sterk met elkaar verbonden zijn en nauw communiceren is er ook weinig sprake van hiërarchie. Iedere maat maakt in principe eigen beslissingen en kiest eigen opdrachten, wanneer je wilt werken en het minimale loon.

Iedere maat brengt iets in binnen de maatschap, in de vorm van arbeid, geld of goederen, en krijgt daarvoor in de plaats een aandeel in de gezamenlijke winst die de maatschap maakt. Een voorbeeld van het delen van iets binnen een maatschap is het delen van een praktijk (bijvoorbeeld een dokterspraktijk), maar ook het delen van een secretaresse kan onderdeel van een maatschap zijn.

Elk maatschap heeft een samenwerkingscontract, waarin belangrijke regels zijn vastgelegd. Wat er precies wordt vastgelegd is afhankelijk van wat de maten van belang vinden.

Enkele maatschappen

• Advocatenmaatschap
• Artsenmaatschap
• Tandartsenmaatschap
• Fysiotherapeutenmaatschap
• Accountantsmaatschap

Voorbeeld van maatschap:

Mr. Bram Moszkowicz is ook een tijd onderdeel geweest van een maatschap. Dit betrof een familiemaatschap, ofwel een familiebedrijf, onder de naam Moszkowitcz (in Amsterdam).

Vormen van een maatschap

• Mondeling afgesproken: Het is mogelijk om een maatschap mondeling te vormen, door te besluiten iets samen te delen, maar vaak wordt toch wel een contract vastgelegd om conflicten te voorkomen.
• Maatschapcontract afsluiten: Vaak wordt bij een notaris een contract afgesloten om belangrijke rechten en plichten vast te leggen en te beslissen wat te doen wanneer bijvoorbeeld schulden optreden.
• Aangeven van naam: Wanneer de maatschap openbaar gaat, wordt besloten over een naam voor de maatschap.
• Winstverdeling: De verdeling van de winst is naar gelang de verhouding binnen de maatschap. Dus iemand met meer inbreng, krijgt in dat geval meer winst, tenzij anders vastgelegd in het contract.

Belangrijk in een maatschapcontract:

• Afspraken over inbreng van maten
• Afspraken over winstverdeling
• Afspraken over verdeling van bevoegdheden
• Afspraken over beëindiging van maatschap

Bij de Kamer van Koophandel wordt een standaardcontract geboden voor het beginnen van een maatschap.