Belonen werkt ... of toch niet?

Belonen werkt ... of toch niet? Bij dieren werkt het, we kennen allemaal wel de hond die we trainen te gehoorzamen en bevelen op te volgen. De beloning is behalve een aai vaak het koekje of de worst welke we voorhouden. Maar werkt dat ‘uithangbord’ ook bij de mens?

Gaan we (nog) voor geld?

Natuurlijk zegt iemand in principe geen nee, als hem of haar een salarisverhoging en/of bonus wordt aangeboden in verband met goed functioneren. Maar het gaat niet om acceptatie van een bonus, het ‘koekje’ heeft veelal te maken met het (nog) harder gaan werken voor de baas en de vraag is of dat zo nog werkt bij de mens.

Vooropgesteld dat er altijd een groep mensen zal zijn die alles puur voor het geld doet. Al is het maar om de buitenwereld te laten zien hoeveel geld jij hebt en hoe goed jij bent. Maar de groep mensen die er anders in zit is sterk groeiende en dat heeft met een aantal zaken te maken.

De evolutie

Evolutionair is er wel wat voor te zeggen dat mensen in hun ontwikkeling in een andere fase komen en daar andere aspecten dan geld en aanzien, belangrijk zijn. Spiral Dynamics laat dit mooi en overzichtelijk zien in het model.

Aandacht afleiden

Als we dan van ons leefgebied uitgaan en hoe de mensen zich daar ontwikkeld hebben, wordt (slechts) die geldelijke beloning gezien als iets wat van de inhoud af kan leiden. We hebben geld genoeg om te leven en als geld de worst is die we graag voorgehouden krijgen, dan brengt dit risico’s met zich mee die juist van de inhoud afleiden. Het groeiproces als mens, zowel zakelijk als privé, heeft juist te maken met andere aspecten dan geld. Geld kan dan zelfs onverantwoorde risico’s in zich herbergen. Door meer te produceren kan je bijvoorbeeld inboeten aan kwaliteit, maar het kan ook je sociale kanten aantasten.

Geld als stimulans is feitelijk ook alleen maar verantwoord als er een geautomatiseerd proces loopt wat mensen slechts harder laat lopen, waarbij niet van het pad af te wijken valt. Al het andere kan meer of minder risicovolle aspecten herbergen. Dan is de vraag of we de risico’s willen lopen voor meer geld. De groep die dit niet zal doen is groeiende en heeft niet zo zeer te maken met laf gedrag, maar met de mate waarin meer geld een goede drijfveer zal kunnen zijn. De groep die geld niet als goede drijfveer zien, is steeds kleiner aan het worden. Dat aspect heeft dan meer met het ‘niveau’ in de evolutionaire schaal te maken.

Bevlogen

Een ander aspect wat een belangrijke rol speelt is de bevlogenheid van mensen. Als er genoeg geld is om van te leven en meer geld alleen ‘inname’ wil zeggen, zoeken mensen naar de basis en dat is waar je passie naar uit gaat. De bevlogenheid van mensen wordt niet gesterkt door een bonus. Sterker nog, het zal de intrinsieke motivatie eerder ondermijnen.

De bevlogen man of vrouw die de ruimte krijgt zal uiteindelijk tot (meer) voor de baas komen. Verder speelt de psyche een rol, want voor je werk krijg je in ruil een salaris. Een bonus stimuleert niet het gevoel dat je iets doet vanuit die bevlogenheid / de passie en dat roept vervolgens weerstand op. Het geeft een gevoel van ‘snel geld verdienen’. Dit laatste geeft, gezien de economische crisis – die eens per zoveel jaar de kop op steekt – een vervelende bijsmaak in de mond en daar worden we bij voorkeur niet mee vereenzelvigd.

Aso

Het is niet de grootste drijfveel, maar eerlijk is eerlijk, geldelijk gewin geeft meer ruimte voor asociaal gedrag. Aangezien we dat ook steeds meer verafschuwen en dit publiekelijk aangeven, worden we daar bij voorkeur niet aan blootgesteld of betrokken in een dergelijk proces. Als je zelf niet te verwurmen bent om hier aan mee te doen, geldt dit mogelijk wel bij andere mensen. In een adem genoemd worden met deze groep, is veelal niet gewenst.

Wat werkt wel?

  • Stimuleer de mens door hem of haar mee te laten denken.
  • Ideeën laten spuien en daar serieus mee om te gaan.
  • Uitspreken dat je vindt dat iemand iets goed gedaan heeft.
  • Maak publiekelijk bekend dat iemand iets goed gepresteerd heeft.
  • Serieuze begeleiding van mensen, interesse in de professionele man/vrouw.

Tot slot

De multiculturele samenleving, waar verschillende ‘schijven’ van de spiraal samenkomen, herbergt wel een grotere kans op verschillen in de samenleving en daar heeft het westen nu ‘last’ van. Het is geen verwijt naar wie dan ook, want iedereen in de maatschappij heeft daar een eigen rol in, maar het is slechts een gegeven.
© 2012 - 2024 Annastaal, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Straffen, belonen en negerenEr zijn drie manieren om op gedrag van kinderen te reageren; belonen, straffen en negeren. Wanneer pas je welke methode…
Nuttig Persoonlijk Financieel AdviesNuttig Persoonlijk Financieel AdviesPersoonlijk financieel advies kan veel mensen helpen om hun financiën onder controle te krijgen. Een financieel adviseur…
Grondwerk met je paard: BelonenAls je je paard iets wil aanleren, zal je hem moeten motiveren om mee te werken. Je gaat het gewenste gedrag moeten stim…
Opvoeden, hoe doe ik het goed?Opvoeden is niet makkelijk. Het is een ingewikkeld proces met allerlei verschillende deelaspecten. Bij opvoeden beïnvloe…
Invloed, de lessen van professor CialidiniInvloed, de lessen van professor CialidiniBeïnvloeden, het is een kunst. Maar een kunst die te leren is. En Robert Cialdini is een van de meesters in de kunst van…
Bronnen en referenties
  • Clare Graves – grondlegger Spiral Dynamics
Annastaal (2.955 artikelen)
Gepubliceerd: 24-01-2012
Rubriek: Zakelijk
Subrubriek: Management
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.