Wat is wraking in de rechtspraak?

Wat is wraking in de rechtspraak? En hoe werkt dat principe. Wraking werd bekend toen Geert Wilders in 2010 voor een aantal rechters stond omdat hij zou hebben aangezet tot haat zaaien. Zijn advocaat Mr. Bram Moszkowicz wraakte de rechtbank tot twee keer toe. De eerste keer mislukte dat, de tweede keer werden wel alle rechters naar huis gestuurd. Maar wat is wraking nu eigenlijk? En hoe kan een wrakingsverzoek worden ingediend?

Onpartijdigheid van rechters

Een heel belangrijk uitgangspunt van het Nederlandse recht is dat rechters die moeten oordelen over een zaak onpartijdig zijn. Als mensen die terecht staan het idee hebben dat dit niet het geval is, kunnen zij de rechtbank vragen om de rechter te vervangen. Dit heet het “wraken” van de rechter.

Wanneer kun je een rechter wraken?

Wraking kan als er dus aan de onpartijdigheid van de rechter wordt getwijfeld. Voorbeelden daarvan zijn:

• Rechters zouden geen zaken moeten behandelen waarbij familieleden, vrienden of echtgenoten of ex-echtgenoten zijn betrokken
• Nevenfuncties van een rechter kunnen er voor zorgen dat er partijdigheid ontstaat. Ook dit is dus een reden om te vragen om wraking
• Verder kan de rechter de schijn van partijdigheid wekken als hij of zij bepaalde uitspraken doet

Hoe wraak je een rechter?

1. Een rechter wraken gebeurt door een wrakingsverzoek in te dienen
2. Daarin moet duidelijk staan waarom de rechter waar op wordt gedoeld partijdig zou zijn
3. Wraken kan voor het begin van een zitting door schriftelijk het verzoek in te dienen
4. Een rechter wraken kan ook tijdens de zitting door dit mondeling aan te vragen
5. Degene die voor het gerecht moet verschijnen of zijn advocaat verduidelijkt het verzoek dan mondeling

Wat kan er gebeuren nadat er een wrakingsverzoek is ingediend?

• Als er een wrakingsverzoek is ingediend kan de rechter zelf besluiten om zich daar bij neer te leggen en zich te laten vervangen door een andere rechter
• Als een rechter echter zelf vindt dat hij wel degelijk onpartijdig is, zal hij de zitting schorsen. Daarna moeten drie andere rechters zich over het wrakingsverzoek buigen en dit moeten beoordelen. Zij vormen samen de wrakingskamer

Wat doet de wrakingskamer?

1. In een wrakingskamer zitten drie rechters die veel ervaring hebben en bij dezelfde rechtbank werken. Zij worden aangewezen door het bestuur van de rechtbank of het gerechtshof. In de wrakingskamer kunnen de personen die om de wraking hebben gevraagd, maar ook de betrokken rechter uitleggen waarom zij vinden dat er gewraakt moet worden en de rechter waarom hij niet partijdig is.
2. De beslissing die de wrakingskamer op basis daarvan vervolgens neemt moet binnen twee weken vallen
3. Die beslissing wordt op schrift gesteld en alle betrokkenen krijgen daarvan ook een uitspraak
4. Tegen de uitspraak van de wrakingskamer is geen hoger beroep mogelijk.

Wat gebeurt er nadat een wrakingsverzoek is ingewilligd?

Als een wrakingsverzoek is ingewilligd wordt een zaak wel verder behandeld, maar met andere rechters. Dit kan er soms voor zorgen dat het lang duurt voordat een nieuwe rechtbank zich weer met de zaak bezighoudt. Nieuwe rechters kunnen overigens wel weer opnieuw gewraakt worden. Dit geldt ook voor een hoger beroep of in cassatie.

Wrakingsverzoek in grootschalige misbruikzaak jonge kinderen Robert M.

Naast Wilders deed ook Robert M, de verdachte van misbruik van 87 jonge kinderen van het Hofnarretje in maart het verzoek tot wraking van de rechters. Omdat de rechters de ouders spreekrecht hadden toegewezen en dit volgens de Hoge Raad niet zou mogen zouden de rechter bevooroordeeld zijn, stelden de advocaten van advocatenkantoor Anker. Het verzoek werd echter niet ingewilligd en Robert M. moet het dan ook doen met de rechters die al maanden met zijn dossier bezig waren. Was dit niet het geval geweest dan was de rechtszaak waarschijnlijk maanden opgeschort.