Zelfverdediging, strafbaar of niet?

Je hoort het zo vaak op straat: “Als je ze zelf pakt dan word je nog gestraft ook.” Wat zijn de spelregels precies bij zelfverdediging of als je een dief in je woning betrapt? Wat zijn de gevolgen als jij een inbreker bij de buren grijpt? Word je daadwerkelijk zelf gestraft? We hebben het hier over Noodweer en Noodweerexces, dat zijn de officiële benamingen in het wetboek van strafrecht. De desbetreffende artikelen luiden:

Noodweer:
Niet strafbaar is hij, die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed, tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding

Noodweerexces:
Niet strafbaar is de overschrijding van de grenzen van de noodzakelijke verdediging, indien zij het onmiddellijk gevolg is geweest van een hevige gemoedsbeweging, door de aanranding veroorzaakt.

We hebben het hier over strafuitsluitingsgronden zoals we kunnen zien aan de eerste woorden van de artikelen. Dat zou betekenen dat we dus wel een strafbaar feit plegen maar er niet voor gestraft worden als we voldoen aan de in het artikel gestelde regels. Deze interpretatie is de juiste en in tegenstelling tot hetgeen je vaak hoort is het zelfs zo dat officieren van justitie en rechters juist een pluim uitdelen aan die burgers die zich met alle gevaren van dien inzetten om een verdachte, zelfs met geweld, vast te houden totdat de politie komt.

Het is dus kennelijk geregeld dat je als burger de bevoegdheid hebt om een inbreker of een geweldpleger te pakken. Die bevoegdheid heeft inderdaad niet alleen de politie en in een artikel in het wetboek van strafvordering is vastgelegd dat iedere burger een verdachte, die een misdrijf pleegt, mag aanhouden bij ontdekking op heterdaad. Het gaat hier om misdrijven en dat zijn dus ernstigere artikelen dan overtredingen. Het is niet de bedoeling dat je een jongeman in de kraag vat omdat hij door rood licht rijdt natuurlijk. De burger heeft als hij iemand gepakt heeft wel de verplichting deze verdachte zo spoedig mogelijk over te geven aan de politie. Als de verdachte op geen enkele wijze probeert te vluchten, is er niets aan de hand maar stel dat hij met geweld probeert weg te komen.

Dat brengt ons terug bij de artikelen Noodweer en Noodweerexces want het is zo dat we de verdachte niet alleen mogen pakken, maar dat we zelfs geweld mogen gebruiken als hij tegenstribbelt en er geweld nodig is om de betrokken persoon vast te houden totdat de politie er is. Het geweld dat we tegen de verdachte gebruiken is op zich een strafbare handeling. In ieder geval pleeg je in zo’n geval vrijheidsberoving en indien geweld nodig is om hem vast te houden zelfs eenvoudige of misschien wel zware mishandeling.

Om in aanmerking te komen voor de strafuitsluiting dient voldaan te worden aan de in het artikel genoemde feiten, elementen genoemd. Er dient dus sprake te zijn van de verdediging van een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding van je eigen of andermans lijf, eerbaarheid en goed. Met goed worden je spulletjes bedoeld en met lijf bedoelt men je lichaam, je gezondheid, je vrijheidsbeweging. Onder eerbaarheid verstaat men de seksuele eerbaarheid en aanranding of verkrachting zijn daar voorbeelden van. Het artikel spreekt ook over andermans lijf, eerbaarheid en goed dus het betekent dat je ook voor een ander op mag komen.

Ook staat er dat je je moet verdedigen tegen een ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding en met ogenblikkelijk wordt bedoeld dat er alleen sprake kan zijn van noodweer op het moment waarop je het feit constateert. Kom je twee dagen later de inbreker tegen dan vervalt op de eerste plaats de bevoegdheid om hem aan te houden, immers is het dan niet meer op heterdaad. Op de tweede plaats kan er geen beroep gedaan worden op noodweer omdat er geen sprake is van een ogenblikkelijke aanranding. In dat geval is het zaak te proberen de verdachte te volgen en de politie naar hem toe te loodsen.

Met wederrechtelijk wordt bedoeld dat het feit waartegen je optreedt een wederrechtelijk feit moet zijn. Tja, het is in onze ogen wellicht overbodig maar het moet toch duidelijk gemaakt zijn dat je als burger niet hoeft op te treden tegen de politieman die iemands lijf aantast om hem in de boeien te slaan. Hij doet dat immers in de rechtmatige uitoefening van zijn beroep.

Kat in het zakje zou je zeggen, maar waarom dan die gedachte dat je als burger gestraft wordt als je zelf iets onderneemt. Het hete hangijzer hierbij is de mate van geweld die je toepast om de verdachte aan te houden en vast te houden totdat de politie komt. Ook dit vindt je terug in het artikel als er gesproken wordt over de noodzakelijke verdediging. Concreet staat er dat het geweld dat je toepast proportioneel moet zijn en dat is nu het hete hangijzer waarom alles draait. Voorbeelden zijn er genoeg van en aangezien die juist de publiciteit trekken wordt er vaak gesuggereerd dat je zelf gepakt wordt als je een misdadiger bij de kladde pakt.

Enkele bekende voorbeelden zijn de twee werknemers van een winkelketen, die een junk, die winkeldiefstal heeft gepleegd, in de kraag grijpen, deze zijn mes afhandig weten te maken en hem vervolgens nagenoeg dood schoppen. De junk had zijn mes al weggegooid maar wordt desondanks zwaar mishandeld. Een ander voorbeeld is de vrouw, een alcoholiste, die in Amsterdam een winkeldiefstal pleegt en vervolgens dood wordt geschopt.
Natuurlijk roepen we nu allemaal dat dit niet door de beugel kan maar U kunt zich voorstellen dat er vaak te veel of onevenredig geweld wordt gebruikt. Een politieman die een inbreker, die al in de boeien zit, slaat of schopt gaat tenslotte ook te ver.

Een ongewapende inbreker betrappen en deze aan het mes rijgen valt niet onder noodweer, zelfs niet als je hem zwaar toetakelt als hij zelf geen geweld gebruikt..
De dief die jouw fiets steelt met een zojuist door jezelf gekochte bowlingbal zijn kop in slaan valt niet onder noodweer.
Een inbreker, die je bedreigt met een mes, met een ijzeren staaf een schedelbasisfractuur bezorgen valt wel onder noodweer. Zo zijn er vele voorbeelden te noemen.
De beoordeling van het gebruikte geweld zal in elk geval anders zijn en zal telkens door een rechter moeten worden beoordeeld en al dan niet worden veroordeeld. Vandaar dus ook dat de brave burger die zich heeft ingezet in de maatschappij in eerste instantie een verdachte is en zal worden verhoord door de politie. Hij blijft verdachte totdat de rechter hem vrijspreekt op grond van noodweer of noodweerexces.

Dat brengt ons direct bij het laatste deel: Noodweerexces.
In dat artikel wordt gesproken over het overschrijden van de grens van het toegepaste geweld.
Zelfs de wetgever heeft dus begrip voor die situatie en heeft dus begrip voor het feit dat iemand onnodig geweld gebruikt omdat hij door het hem aangedane feit door het lint is gegaan. De vrouw die verkracht wordt en zich weet los te worstelen, kan door dit feit zodanig
in een gemoedstoestand zijn gekomen dat ze in staat is haar belager te doden. Dit kan vallen onder Noodweerexces maar U zult begrijpen dat ook in deze gevallen de rechter zal beoordelen of er wel of geen sprake is van noodweerexces. Gekeken zal worden of er sprake is van noodweerexces of opzettelijk onnodig toepassen van geweld.

Als men beweert dat je altijd fout zit als je zelf optreedt dan is dat dus niet juist. U hebt de bevoegdheid en het recht de verdachte hoe dan ook vast te houden. Het daarbij toegepaste geweld is echter altijd een criterium en hoe moeilijk ook, dat geweld dient binnen bepaalde grenzen te liggen en die grenzen zijn zelfs ruim genomen maar de rechter heeft het laatste woord !
© 2007 - 2024 Peter, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Soorten strafrechtSoorten strafrechtHet Nederlandse rechtssysteem kent vele soorten rechten en wetten die allemaal onder de noemer 'strafrecht' vallen. In d…
Het algemeen deel van het Wetboek van StrafrechtHet algemeen deel van het Wetboek van StrafrechtEen van de belangrijkste onderdelen van het Nederlandse rechtssysteem is het Strafrecht. Het strafrecht is vastgelegd in…
Het recht: beslissingsschemaHet recht: beslissingsschemaHet beslissingsschema van artikel 350 Strafvordering heeft betrekking op elk strafproces. Voordat de rechter naar een za…
StrafuitsluitingsgrondenIn het Nederlandse strafrecht bestaan twee soorten strafuitsluitingsgronden. Een strafbaar feit is pas strafbaar als er…

Stichting & StatutenStichting & StatutenEen Stichting beoogt een -in de Statuten vastgelegde- doelstelling te verwezenlijken. Bij de oprichting van een stichtin…
Bedreiging nader bekekenBedreiging nader bekekenEr is een groot verschil tussen je daadwerkelijk bedreigd voelen en hetgeen de wet als bedreiging ziet. Het blijkt dus n…
Reacties

Kevin, 01-11-2020
Beste Infoteur,

Bedankt voor alle reacties door de jaren heen. Het verschafte mij de logica erin en vertaling naar de praktijk, helemaal top ;)!

Groetjes,
Kevin Reactie infoteur, 07-11-2020
Hallo Kevin

Geen dank Kevin, het is en blijft een erg lastig en soms moeilijk te begrijpen onderwerp.
Mooi dat je enige logica hebt gevonden.

Peter

Erik, 13-06-2020
Beste,

Is het niet heel erg krom dat een crimineel (hetzij een inbreker, verkrachter, moordenaar, …) die bewust het huis* van iemand anders binnengaat, met de intentie om een misdrijf te plegen, nog steeds beschermd wordt tegen mishandeling? Mijn inziens geeft die persoon op het moment dat hij zich een huis binnen forceert** bijna al zijn rechten op. Als je geen (zwaar) letsel op wilt lopen, moet je niet bij iemand inbreken. Doe je dat wel, dan vraag je erom. Dat lijkt mij heel simpel.

Een mens is ook een dier. Net als vele andere dieren hebben wij instincten en overlevingsmechanismen (o.a. vecht of vlucht). Zodra je iemand in je huis ziet die er niet hoort te zijn, giert de adrenaline door je lijf. Dit kan het logisch nadenken erg verhinderen, wat op zijn plaats kan leiden tot 'buitenproportionele' zelfverdediging.

Mijn mening: Zolang er geen (of niet met opzet) dodelijk letsel wordt toegebracht bij de inbreker, is elke vorm van mishandeling op de inbreker veroorloofd. Risico van het vak toch?

* De inbreker moet zich wel binnen een huis/garage/schuur/o.i.d. bevinden, en niet bijvoorbeeld in de tuin. Het moet immers wel om inbraak gaan.
**Er moet uiteraard sprake zijn van een inbraak, en de inbreker moet dus eventueel zijn weg naar binnen hebben geforceerd. Dit om aan te tonen dat het ook daadwerkelijk om een inbreker gaat en niet om een bezoeker of iets dergelijks. Reactie infoteur, 15-06-2020
Hallo Erik Ik begrijp je redenatie maar je geeft aan dat alles dan geoorloofd is zolang je de inbreker maar niet doodt. Je pleit dus voor het toestaan van een opzettelijke ernstige mishandeling van een misschien wel erg magere zwakke jongen van 14 jaar, immers: eigen schuld dikke bult!? Om die reden is nu dit artikel in de wereld geroepen Erik. Het artikel geeft aan dat je juist wel recht hebt op zelfverdediging maar dit moet dan wel proportioneel zijn. Mocht je door emotie te ver gaan dan kan je je nog beroepen op noodweer exces dus ook daar wordt rekening mee gehouden. Dit artikel is en zal ook altijd een artikel blijven waarbij achteraf bekeken wordt of er wel of geen sprake is van zelfverdediging. Gezien jouw mening dat je alles mag doen zo lang de betrokkene maar niet overlijdt is reden genoeg om dit artikel zo te laten.

Tjeu, 06-04-2019
Beste,
In een situatie waarbij ik in woning geconfronteerd wordt met een onbekend persoon die de intentie heeft om een strafbaar feit te plegen (wil mij aanvallen vanwege ruzie of wil mijn spullen meenemen) zijn er volgens mij een paar scenario's;
1: ik probeer te vluchten waarbij ik een heel hoog risico heb op: lange (emotionele) schade en doordat ik mij niet meer veilig voel in huis, doordat die persoon weet dat ik vlucht en dus makkelijker weer kan toeslaan of het misschien verder verteld zodat meer mensen komen, doordat ik mijzelf kwalijk neem dat ik laf ben, doordat ik vrijwel zeker waardevolle spullen kwijtraak waardoor ik in een traject komt van veel kosten, bureaucratie, verzekeringen en bewijsmateriaal terecht komt, doordat ik persoonlijke dingen of geheimen kwijt raak, doordat ik mijn computer en dus al mijn werk, wachtwoorden, data, foto's, financiële gegevens, communicatiemiddelen en meer kwijt raak, kortom heel veel gevolgschade.
2: ik probeer binnen de zekere bekende grenzen van de wet met minimaal gepast geweld en met waarschuwingen, worstelingen, grijpen, vasthouden de persoon in controle te krijgen. daarbij neem ik een erg groot risico want in veel gevallen kan dit slecht voor mij af lopen en gaat alsnog scenario 1 in; de persoon is mogelijk een ervaren dief die precies weet hoe hij/zij in controle kan blijven; de persoon is hopeloos en zal zonder na te denken excessief geweld gebruiken waardoor ik zwaar letsel krijg (levenslange handicap) of overlijd; de persoon wil geen confrontatie aangaan en vlucht, waarbij mogelijk delen van scenario 1 alsnog gebeuren, alsmede schade aan mijn huis die ik niet kan verhalen en spullen die al weg zijn of kapot zijn gemaakt voordat ik de confrontatie aan ging. Ook zal mijn zelfvertrouwen en veiligheidsgevoel zwaar beschadigd worden.
3: ik probeer de eerste 2 scenario's zoveel mogelijk uit te sluiten door zo hard mogelijk, onverwacht toe te slaan waardoor de kans op directe overmeestering maximaal is en ik direct controle krijg over de situatie. Ik zal toeslaan met het doel om uit te schakelen, onschadelijk te maken, die persoon niet de kans geven om te herstellen of hergroeperen totdat ik de controle heb overgenomen en de situatie veilig is en blijft. ik sla niet toe met de intentie om te doden, maar wel met genoeg kracht om direct uit te schakelen met kans op (zwaar) letsel voor die persoon. Ik zal vooraf kort een inschatting maken aan de hand van de situatie welk middel het beste is en hoe ik die persoon kan uitschakelen met geweld zonder daarbij zelf risico te lopen op de gevolgen van scenario 1 of 2. emotionele schade minimaal, zelfvertrouwen maximaal, geen onzekerheid over de gevolgen van scenario 1 of 2, alleen 1 rest-onzekerheid; de rechter. Gevolgen zijn in te schatten met de advocaat en voor te bereiden.

zit ik helemaal in de verkeerde richting of kan ik voor mezelf inderdaad beter scenario 3 pakken? Reactie infoteur, 14-04-2019
Hallo Tjeu - Een dergelijke situatie kan je niet plannen Tjeu, het zal afhankelijk zijn van erg veel factoren. Als de persoon in je woning zo groot en breed is als Schwarzenegger zou ik plan B en C niet overwegen zelfs. Is het een schriel ventje dan is plan C weer niets en als je de boel verkeerd inschat bij plan B loop je zelf een risico. Wat ik wil zeggen is dat er geen plan van te voren te maken is. Je mag je eigen huis en lijf verdedigen maar met proportioneel geweld en altijd, altijd opnieuw zal een dergelijke situatie achteraf door een rechter beoordeeld worden dus niemand kan je van te voren aangeven wat je welen niet mag doen, het blijft dus koffie dik kijken. Verstandig is om je eigen lijf niet op het spel te zetten toch.

Ar, 09-01-2019
Stel, er is een inbreker die je beneden hoort, het is donker dus je kan niet zien of hij een mes heeft verstopt. Wat mag je dan doen/gebruiken om jezelf en de mensen in jouw huis te beschermen? Mag je een knuppel of mes gebruiken? Of moet je wel met je handen vechten totdat je zeker weet dat hij een mes heeft?

Hierbij volgt dus het probleem dat indien hij wél een mes of pistool heeft, je de klos bent. Je zal in zo'n situatie niet even rustig lawaai kunnen maken en het licht aan doen om te zien of hij een wapen heeft. Dan is het natuurlijk al te laat om jezelf te kunnen verdedigen.

En als ik zie dat hij in zijn zakken graait, maar niet kan zien wat hij wil pakken. Mag ik dan het zekere voor het onzekere nemen. Ook al blijkt dat hij alleen een zaklamp wilde pakken.

Ik hoor het graag,
Dankuwel Reactie infoteur, 13-01-2019
Hallo Ar - Zelfverdediging is en blijft een heel moeilijk te begrijpen artikel en daarom zal ieder afzonderlijke situatie later door een rechter worden bekeken en die zal dan bepalen of er wel of niet sprake is geweest van zelfverdediging. Dreigen met een knuppel of mes is bv anders dan alvast slaan of steken omdat iemand misschien een wapen bij zich draagt. Graait hij in zijn zakken en probeert hij iets te pakken dan wordt het lastig inderdaad want wat wil hij pakken? Iemand bij voorbaat neer steken dan is niet aan te bevelen, overigens is een confrontatie sowieso niet aan te bevelen ivm de risico's. Er is eenvoudig weg geen scenario te bedenken wat wel mag omdat de situatie zo kan veranderen. Een brandblusser op hem leeg spuiten of ( al mag het niet ) pepperspray gebruiken is effectiever maar dat mag ik niet aanraden. Zelverdedigingssituaties blijven onvoorspelbaar wat regels betreft helaas.
Iedere situatie is anders en wordt veel later pas afgewogen.

Mustafa, 11-12-2018
Mag ik geweld gebruiken om geweld te voorkomen? Bijv:
Iemand ZOU mishandeld worden en de agressieve meneer beweert hem of haar wat aan te doen. Zou ik in zo'n geval geweld mogen gebruiken? Of ben ik de klos?

En mijn tweede vraag,
Per ongeluk sla ik iemand (die al geweld heeft gebruikt) te hard en dat hij een gebroken rib krijgt. Ben ik dan weer de klos? Reactie infoteur, 15-12-2018
Hallo Mustafa - In je eerste voorbeeld ben je zwaar de klos, immers is er nog helemaal niets gebeurt of eigenlijk zelfs aan de hand en dan mag en kan je natuurlijk nooit bij voorhand maar alvast gaan meppen. --- Tja het tweede geval is me niet helemaal duidelijk, zijn er over en weer al klappen gevallen en je slaat dan iemand een gebroken rib dan is er sprake van zware mishandeling en zal toch uitgezocht worden wie schuldig is aan de mishandeling. Je blijft verantwoordelijk voor het door jou veroorzaakte letsel dus je zou dan wel de klos kunnen zijn maar misschoen ook niet, dat zal nader uitgezocht moeten worden.

Yves, 20-11-2018
Probleem begint op school. Mijn dochtertje (8 jaar) werd getrapt door een jongen en duwde deze jongen van zich af. Jongetje duwde haar weer waarop zij weer van zich af duwde. Jongetje rende huilend naar de leerkracht, mijn dochter kreeg bijna straf, ze mocht niet slaan? ze duwde van zich af en ook dat mag niet…
Dubbel gestraft op school, ze wordt geslagen/getrapt door iemand en ze mag zichzelf niet verdedigen door weg te duwen en die jongen lacht zich kapot.
Jongen krijg misschien time-out maar hij heeft wel lekker kunnen slaan! Reactie infoteur, 23-11-2018
Hallo Yves
Tja, daar ligt duidelijk een probleem bij de leraar die erg kortzichtig is. Een gesprek met
dat figuur lijkt me wel op zijn plaats. Uiteraard mag je dochter wel degelijk reageren om
zich te verdedigen.

Jos Boersema, 30-10-2018
De wet zoals die is lijkt mij in principe goed, en het is ook duidelijk, alhoewel er altijd afwegingen over de fijne details en inschattingen zullen blijven - inherent aan de kwestie - over wanneer precies de grens van zelf verdediging wordt overschreden. Ik kan mij voorstellen dat voor veel mensen de rechten van de beginnende geweld pleger (de straat rover, de verkrachter, de inbreker) overdreven worden beschermd, wellicht niet in de principes van de wet maar op de manier waarop rechters de afweging maken (?). Persoonlijk ben ik van mening dat een inbreker onmiddelijk gedood mag worden bij ontdekking op heterdaad op het moment dat de confrontatie zich ontwikkeld. Dat zou een argument zijn vanuit de logica dat het ontdekken van een inbreker zo'n enorme schok met zich meebrengt - omdat men niet weet of het een inbreker, moordenaar, verkrachter of complete bezeten gek is (zeg maar) die iemand zoekt om dood te martelen - dat vanuit overlevingsinstinct en de wetenschap dat er een slecht persoon opgedoken is (dus niet iemand die zich direct in alle toonaarden verontschuldigt, achteruit loopt, en een reden aandraagt voor de aanwezigheid) men het zekere voor het onzekere moet nemen, en betreffende direct uitgeschakeld zal moeten worden met de best vindbare wapens. Ik zou dat zelfs een burgerplicht vinden. Het speelt ook mee dat normale burgers nooit aan geweld doen, en dus veel minder goed een situatie kunnen inschatten. Iemand na gevangenschap nog mishandelen is uiteraard absoluut verkeerd, dat is op de stoel van de rechter gaan zitten. Het zou mij niet verbazen dat veel mensen deze mening hebben, dus dat de grens van noodweer-excess heel hoog ligt (dus dat er heel veel onder die bescherming van de burger zou moeten vallen, inclusief preventieve moord en een inbreken onverwacht van achteren doden), en dat daarom het overdreven verhaal bestaat dat je als burger helemaal niets zou mogen. Het antwoord op de vraag "mag men een inbreker onverwacht van achteren doodschieten met een kruisboog" is dus blijkbaar niet te geven, maar uit de tekst op deze website maak ik op dat de kans groot is dat de rechter dat overdreven vind, en van mening is dat men "sta stil of ik schiet" had moeten zeggen, en dan de inbreker ofwel in het been schieten als deze vlucht (proportioneel geweld gericht op alleen het vluchten te voorkomen), of onder schot zou moeten houden tot de politie komt. Persoonlijk vind ik dat ook allemaal wel min of meer redelijk in theorie, en het is allemaal zo lekker makkelijk vanuit de rechtzaal en een lekkere stoel achteraf kritiek te leveren op een aangevallen burger, maar toch blijf ik er bij dat in een schemerig huis, op het moment dat je daar 'het monster' van achter in je huis bezig ziet terwijl die weet dat het niet mag, in de rug zou moeten schieten (wellicht niet in het hoofd, hetgeen eerder dodelijk zou zijn, maar de kans op missen sterk verhoogt). Merk op dat een pijl niet direct dodelijk is. Op deze manier wordt de veiligheid voor de burger op dat moment het meest verhoogt. "Sta of ik schiet" roepen, geeft de inbreker weer extra kansen, ook om alsnog geweld en mogelijk moord te plegen om zo een getuige van zijn identiteit het zwijgen op te leggen. Het zou kunnen dat de rechter het hier mee eens is natuurlijk. Wat is uw mening? Misschien dat de overheid eens een campagne kan beginnen hierover, want door de volksverhalen over dat je een inbreker zelfs geld mee zou moeten geven en een kopje thee (dat iemand geloofde dat de wet is, en het er nog mee eens is ook), worden mensen op het verkeerde been gezet omtrent de wet. Reactie infoteur, 03-11-2018
Hallo Jos-Ik begrijp je verhaal helemaal en onder de bevolking leeft inderdaad het absurde verhaal dat je de inbreker, verkrachter of welke crimineel dan ook nog zou moeten belonen om niet zelf in de problemen te raken. Je kwam echter zelf ook al tot de conclusie dat dit zeker niet zo is en naast noodweer zelfs noodweer exces in het leven is geroepen. Er is dus wel degelijk ruimte gegeven aan de gemoedstoestand van het slachtoffer en de daarop begrijpelijke reacties, ook al zouden daarbij grenzen zijn overschreden. Om geen enkel risico te lopen kan je de dader het beste gelijk doden stel je.tja, theoretisch klopt dat maar geen enkele rechter zou dat noodweer noemen. Het zal altijd een zware afweging voor rechters blijven zeker omdat zij aan tafel beslissen over het trauma van en slachtoffer van toen. Vele discussies zijn er al en er zullen er nog vele volgen helaas.

Anoniempje, 09-07-2018
Bij zelfverdediging hoort geen direct geweld, het doel is om jezelf eerst te beschermen en in geval van verdere acties van de bedreiging, mag je de bedreiging afmaken. Al zou iemand je een boerenlomp geven en je blokt de aanval, dan mag je zelf kiezen of je hem en het probleem wegduwt of je hem af gaat maken. De eerste keus zou verstandig zijn, de aanvaller ziet in dat vechten niet de oplossing is en stopt daar misschien door. Natuurlijk kan zijn mislukte aanval hem boos maken en hem terug laten komen met een andere aanval. De tweede keus is fysiek veiliger, sinds je de bedreiging af kan handelen. De eerste keus is rechtszakelijk veiliger en misschien kom je er beter van af. Ook dit laat weer zien hoe de rechter kritisch moet kijken aan de hand van de gebeurtenissen. Dus reacties zoals "stel als iemand op me afkomt met een mes etc", zullen niet veel zin hebben met duidelijk antwoord. Wees veilig, wees wijs en wees niet de gene die de ander pijn wilt doen. Reactie infoteur, 25-07-2018
IK kan niet anders zeggen dan dat zelfverdediging te allen tijde streng zal worden afgewogen door een rechter. Een goed antwoord geven op welke vraag over zelfverdediging dan ook is je begeven op glad ijs omdat de rechter alle feiten zal afwegen en hij ook alle feiten weet die hem worden aangedragen. Je laatste zin is een juiste opmerking.

Jan, 30-03-2018
Tijdens voetbalwedstrijd als scheidsrechter zijnde haal ik bij een ruzie op het veld 2 spelers uit elkaar waarvan er 1 volledig door het lint gaat. Hiervoor moet ik hem aanraken om hem weg te halen. Hiermee voorkom ik dat hij na natrappen, uitschelden en bedreigen ook nog zijn tegenstander slaat. Wordt dit aanraken van de speler (zonder geweld maar op een rustige wijze) ook als handtastelijk gezien of is dit om een ander te beschermen toegestaan. De speler heeft geen verwondingen of iets dergelijks daarmee opgelopen en na het uiteen halen is de speler die door het lint ging losgelaten. Wat mag nu wel en wat niet? Reactie infoteur, 03-04-2018
Hallo jan
Hetgeen je daar omschrijft mag allemaal wel uiteraard. Je haalt tenslotte een zwaar aanvallende persoon van een "slachtoffer" af. Je gebruikt daarbij geen overdadig geweld dus er is niets aan de hand. Dat kan je dus ook blijven doen alleen is het vaak zo dat iemand, die uit zelfverdediging handelt buiten proportioneel geweld gebruikt en dat mag niet. Zou je die persoon bijvoorbeeld trappen en letsel toebrengen dan gaat dat te ver. Het is en blijft moeilijk te beoordelen wat precies wel en niet mag en ieder geval zal achteraf door een rechter ( eventueel ) bekeken en beoordeeld worden. maar wat je nu gedaan hebt is uitstekend en geoorloofd.

Heike, 20-12-2016
Stel nu dat ik iemand zie die voor de trein probeert te springen, en ik probeer hem tegen te houden. Als hij vervolgens tegenstribbelt, en ik heb moeite hem in bedwang te houden, hoe ver mag ik dan gaan om te voorkomen dat hij los komt? Reactie infoteur, 26-12-2016
Hallo Heike
Het zal de vraag zijn of de rechter het als noodweer ziet. Het artikel zegt immers:
Niet strafbaar is hij die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.
Is hier sprake van een noodzakelijke verdediging van een anders lijf als iemand zelfmoord wilt plegen. Je kan het verdedigen lijkt me dus noodweer zou op kunnen gaan. Hoe ver je mag gaan bij noodweer is iets dat altijd later door een rechter zal worden beoordeeld en alle geweld dat je gebruikt zal in proportie moeten zijn. Je kan je moeilijk voorstellen wat voor situatie er kan ontstaan in zo'n geval maar als je een evenredig geweld gebruikt valt het binnen de grenzen van noodweer.

Melissa, 11-10-2016
Stel ik loop 's avonds alleen over straat, en een "kille clown" laat mij dusdanig schrikken dat ik in doodsangst hem verwond cq doodsla, kun je dan beroep doen op noodweer, uit doodsangst? Reactie infoteur, 12-10-2016
Hallo Melissa
Je kan dan zeker een beroep doen op noodweer, immers wordt je als vrouw alleen op een stille donkere plek aangevallen door een als clown verklede idioot. Het is dan een keus tussen jezelf en hem. Het is echter wel zo dat achteraf pas bekeken wordt of dat noodweer terecht was en hem verwonden is het probleem niet maar hem doden is een andere kwestie. Dan zal bekeken worden of de aanvaller bewapend was. Stel je mept een zielig ventje neer die zich amper verzet en je mept hem dan dood, dan wordt het een andere zak. In principe is het antwoord zonder meer ja maar het door jou toegepaste geweld moet in verhouding zijn en dat wordt altijd achteraf pas bepaald. Hoop dat het zo duidelijker is.

Thomas, 07-09-2016
Dank je wel voor dit artikel en de vele geduldige antwoorden. Scenario:
Ik verzamel (antieke en nieuwe) zwaarden. Mijn huis heeft drie verdiepingen. Op de bovenste verdieping liggen kinderen en de ouders. De buurt is matig, er wordt ingebroken. Ik trek me terug naar de bovenste verdieping. De inbreker komt mij achterna. Ik dood hem of verwond hem heel zwaar.
A/ hij heeft een mes
B/ hij is ongewapend

Wat zou mijn rechtspositie zijn, en is het aanemelijk dat ik me successvol aan achtervolging / straf kan onttrekken?

Dank Reactie infoteur, 09-09-2016
Hallo Thomas
Zoals al vaker gezegd is en blijft het zo dat welk voorval ook altijd achteraf getoetst zal worden door de rechter en dat dan pas wordt bepaald of er sprake is van proportionele zelfverdediging. Een inbreker die je in je eigen woning achterna komt is een ernstige levensbedreiging. De zwaarden die je in huis hebt heb je rechtmatig en als je dan ter verdediging naar een zwaard grijpt is dat een begrijpelijke reactie. Maar dan komt het uiteraard.
Scenario A: Als de inbreker een mes heeft en daarmee dreigt dan is er zeker sprake van zelfverdediging en als jij hem weet af te houden maar hem daarbij zwaar verwondt, eventueel doodt dan blijft het zelfverdediging.
Scenario B: Tja, dan komen er toch wel een aantal factoren kijken. Kort door de bocht is het
geen zelfverdediging want een ongewapende inbreker met een zwaard dood steken cq zwaar verwonden zal vragen opwerpen. Er zal zeker gekeken worden of dat niet anders kon.
Dit scenario blijft dus maar de vraag?

Lizzy, 05-09-2016
Stel ik ben aan 't fietsen en iemand probeert mij van mijn fiets te trekken, wat moet ik dan doen? Wat is de beste manier om mezelf te verdedigen? Reactie infoteur, 07-09-2016
Hallo Lizzy
Dat is een heel lastige vraag Lizzy maar je mag je hoe dan ook altijd verdedigen tegen welke aanval dan ook. Wat je moet doen is uiteraard afhankelijk van wat er gebeurt. Aandacht trekken door erg hard te gillen is een begin en als het op handtastelijkheden aankomt mag je
die beantwoorden door eventueel te slaan, krabben, bijten of wat dan ook. Het blijft altijd zo dat achteraf altijd bekeken gaat worden of het terecht was want het toegepaste geweld moet in proportie zijn met het op jou gerichte geweld. Dat betekent dat als iemand je slaat en jij zou hem met een mes neersteken dat het dan geen zelfverdediging meer is. Maar je mag zeker geweld toepassen als iemand je van de fiets trekt en laat het dan achteraf maar besloten worden, jouw doel is je vege lijf redden tenslotte. Ik mag het niet zeggen natuurlijk maar in Duitsland en België haal je zo een spuitbusje pepperspray, steek dat op zak en gebruik het als je echt wordt aangevallen.

Kees, 09-06-2016
Stel ik word aangevallen. Er zit al een hand om mijn keel. Wat mag ik dan bij me dragen en/of gebruiken? Reactie infoteur, 15-06-2016
Hallo Kees
Of je nu wel of geen hand om je keel hebt, het doet niets af aan wat je wel en niet bij je mag dragen uiteraard, daar is de wapenwetgeving in ons land nu eenmaal voor. Als je wordt aangevallen mag je jezelf verdedigen tegen die aanval en dan gebruiken wat noodzakelijk is.
NB Achteraf wordt wel bekeken of het door jezelf gebruikte geweld in proportie is met het jou aangedane geweld en uiteindelijk bepaalt de rechter pas of er sprake was van zelfverdediging of niet en of je dus wel of niet strafbaar bent aan het plegen van een strafbaar feit. Hoop dat het zo duidelijk is.

Bianca, 12-05-2016
Vraagje stel dat als ik met de hond buiten loop en word aangevallen, mijn hond pakt de dader. Wat gebeurt er dan met mijn hond? Die dader heb ik geen medelijden mee want hij moet van me afblijven. Reactie infoteur, 13-05-2016
Hallo Bianca
Als het zo is dat jij wordt aangevallen en je hond bijt de dader dan is er niets aan de hand.
Dat valt zeker onder zelfverdediging en er zal in dat geval niets met je hond gebeuren.
Zelfverdediging is altijd lastig te beoordelen en je zou je kunnen voorstellen dat als je je hond een commando zou geven iemand aan te vallen terwijl hij alleen maar naar je gewezen heeft, dat het anders is. Ieder geval van zelfverdediging wordt achteraf nauwkeurig beoordeeld.

Marco, 23-04-2016
Stel ik loop over straat en iemand probeert mij met een mes te beroven, is het dan toegestaan een (eventueel dodelijke) vechtsport te gebruiken als verdediging? Ik beheers namelijk taekwondo en weet ook wat trucjes die dodelijk kunnen aflopen. Maar is dit strafbaar als ik dit toepas in een 1 op 1 gevecht? Reactie infoteur, 25-04-2016
Hallo Marco

Zoals al zo vaak gezegd zijn dit soort vragen niet te beantwoorden omdat pas veel later door rechters zal worden bepaald of het door jou gebruikte geweld evenredig was met het door de dader gebruikte geweld. Het moet proportioneel zijn zoals dat heet. Als iemand je bedreigt met een mes mag je jezelf verdedigen en als je een gevechtsport beheerst mag je dat zonder meer toepassen. Echter, als het gaat om iemand die amper op de benen kan staan met een klein zakmesje dan is een trap vanuit je sport voldoende en niet een doodtrap bijvoorbeeld.
Je ziet dus hoe moeilijk dat allemaal is. Je mag je dus zeker zelf verdedigen maar let wel, later wordt pas beoordeeld of het allemaal binnen de perken valt.

Hanin, 10-04-2016
Stel je zit in een auto en je word bedreigd met een pistool maar het pistool weigert en jij besluit op hem in te steken omdat je bang bent dat het pistool wellicht wel af gaat? persoon raakt zwaar gewond is dit zelfverdediging of excess? bewijzen zijn er niet alleen een zwaar gewonde dader? Reactie infoteur, 11-04-2016
Hallo Hanin

Zoals jij het omschrijft is er inderdaad sprake van noodweer maar zoals al zo vaak gezegd,
achteraf zal een nauwkeurig onderzoek volgen om te bekijken of er inderdaad sprake is
van noodweer of niet. De rechter zal uiteindelijk altijd uitspreken of het nu wel of niet noodweer was. Ook in dit geval zijn er bewijzen, het pistool, was het geladen of niet, heeft het wapen inderdaad gehaperd, wat voor mes heb je daar voor gebruikt, had je dat al bij je etc…
Je ziet, het zal achteraf pas beoordeeld worden.

Anoniem, 01-04-2016
Hey, stel dat je in de auto zit en er een auto aankomt met 2 jongens die uitsappen en 1 op je af loopt en je deur open trekt en vervolgens een vuist in je gezicht geeft. Waardoor je uit moet stappen en hij je klem pakt en jij hem met iets scherps in zijn hals en rug steekt, omdat hij je niet los laat en jijzelf ook niet los kunt komen. Is dat strafbaar? Zo ja, wat zijn daar de gevolgen. Reactie infoteur, 04-04-2016
Hallo NN
Zelfverdediging is een bijzonder lastig onderwerp want je mag jezelf verdedigen in bepaalde gevallen en hetgeen je omschrijft is zo'n geval, maar later wordt altijd door een rechter beoordeeld of het geweld dat gebruikt is evenredig is aan het geweld dat naar jou toe is gericht.
Als iemand je met een vuist slaat en je grijpt naar een mes en steekt hem neer dan zal dat zeker kritisch bekeken worden want er zal beoordeeld moeten worden of het noodzakelijk was dat je een mes gebruikt of dat je het ook met een vuistslag had afgekund. Wordt je alleen maar vast gehouden dan is een mes een mogelijk te zware verdediging, wordt je echter gewurgd dan is het al eerder aanvaardbaar. Zoals je ziet is en blijft het een moeilijk onderwerp en dat wordt altijd achteraf kritisch bekeken en beoordeeld. In dit geval kan dat dus strafbaar zijn ja en als het niet als zelfverdediging wordt gezien dan blijft gewoon poging tot doodslag cq zware mishandeling over in dit geval en zal er mogelijk een veroordeling volgen.

Annoniem, 07-03-2016
Hey, stel er wordt ingebroken omdat ik nogal wat kostbaren dingen heb, en die man is nogal groot of bewapend. Mag ik hem dan doden? Of bewusteloos slaan als het kan. Een pistool is verboden, dus blijft er niet veel over. Of ik steek hem in de rug of ik gooi de mes van voor. Is dat strafbaar? Reactie infoteur, 12-03-2016
Hallo NN
Uiteraard niet NN, dat is wel super kort door de bocht. Bewusteloos slaan komt al in de richting
en dat mes lijkt me ook een slecht idee. Maar alle gekheid op een stokje, je mag jezelf verdedigen tegen een aanval op wat voor manier dan ook. Achteraf echter wordt altijd bekeken of het door jou toegepaste geweld proportioneel is aan het door de ander gebruikte geweld. Iemand die zich amper kan verzetten vermoorden, met een mes steken kan dus nooit door de beugel. Het is altijd anders maar stel dat de inbreker met een mes voor je staat dan mag jouw geweld daaraan aangepast worden. maar als je nu zegt wat precies wel en niet mag, dat is nimmer van te voren te zeggen. Houd er rekening mee dat een rechter achteraf alles rustig zal bekijken en beoordelen.

Joe, 10-01-2016
Stel iemand die je kent komt op je af met zijn vuist en wil jou overduidelijk stoten op je kaak. Wat moet je doen? Als ik eerst sla ben ik dan strafbaar? Hij komt op me af duidelijk dat het ik of hem is. Please help dit is me vaker gebeurd, ben gelukkig nog nooit met politie etc in aanraking gekomen. Ik wil graag weten wat ik in dit soort situaties moet doen.
Bedankt alvast Reactie infoteur, 12-01-2016
Hallo Joe
Tja, weet je Joe, zelfverdediging is altijd lastig uit te leggen. Als iemand je aanvalt dan mag je je verweren, je hoeft de eerste klap niet af te wachten. Sla jij dan als eerste dan zou het
zeker zelfverdediging kunnen zijn. Maar de vraag altijd is of er getuigen zijn, kan de ander bijvoorbeeld zeggen dat er niets aan de hand was en jij hebt geslagen dan is zelfverdediging natuurlijk lastig waar te maken. Of het wel of geen noodweer is wordt altijd achteraf bepaald. Je hoeft dus niet strafbaar te zijn als je als eerste slaat maar een regel geven wat je precies moet doen is dus niet mogelijk.

Sanne, 25-10-2015
Ik vind dat het aan het scenario zelf ligt of zelfverdediging strafbaar is of niet. Als een moordenaar een eind aan je leven probeert te maken en je pakt het eerste dat binnen je bereik is (stel dat het een keuken mes is) en je steekt hem daar 2-3 keer mee en door bloedingen overlijd hij/zij dan vind ik het niet strafbaar. Maar als je echter zo vaak door blijft steken dat je zelfs doorgaat na de dood van de moordenaar of dat je expres voor het hoofd of het hart gaat en hij/zij daaraan overlijd dat het wel strafbaar is. Want ik vind het dan ook geen zelfverdediging meer. Reactie infoteur, 25-10-2015
Hallo Sanne
Zelfverdediging is en blijft een zaak die van geval tot geval bekeken moet worden. Het heet noodweer en je hebt daar zelfs weer verschillende vormen in. Hetgeen jij omschrijft in de eerste alinea's is zonder meer noodweer en in dat geval zal de betrokkene niet vervolgd worden, hij heeft recht op strafuitsluiting.
Maar stel nu dat je wordt verkracht en je weet iets te grijpen waarmee je jezelf verdedigt. Echter door de verkrachting en het gevaar dat hij je nog wurgt erna ook kom je in een zo enorme gemoedstoestand dat je hoe dan ook wilt overleven en je draait door en steekt niet een keer, nee, je blijft in die toestand doorgaan en je blijkt achteraf 14 keer gestoken te hebben. Met jouw denkwijze ben je dus strafbaar. Dacht het toch van niet Sanne en dat is ook wettelijk zo. In zo'n geval spreekt men niet van noodweer meer maar van noodweer exces en daar is sprake van als de betrokkene onder een hevige gemoedstoestand de grens van de verdediging overschrijdt. Maar ook dan zal de betrokkene niet vervolgd worden.
Ik wil het niet ingewikkelder maken maar er zijn daar weer verschillende vormen in want je hebt intensief exces en extensief exces. Men spreekt over intensief exces als de betrokkene naar het verkeerde wapen grijpt om zich te verdedigen, stel de dader valt je aan met blote handen en jij grijpt naar een mes. Extensief exces is er als je langer doorgaat dan noodzakelijk voor die verdediging. Het kan nog lastiger want extensief exces heb je in de eerste graad en tweede graad, het zogenaamde tardief exces. Bij de eerste graad ga je te lang door met verdedigen. Bij de tweede graad is er iets anders aan de hand. Zo'n noodweer moet in principe plaats vinden direct bij de aanval, immers dan ben je ook in die gemoedstoestand. Soms echter grijpt iemand pas een tijdje later alsnog in en valt de
aanvaller alsnog aan, in dat geval is er sprake van tardfief exces of exces in de tweede graad en er zijn ook voorbeelden van waarbij de rechters vonden dat er toch sprake was van noodweer en dus de betrokkene niet werd vervolgd. Om met jouw woorden te spreken in jouw tweede voorbeeld. Dat is zonder meer dus ook zelfverdediging! Zo zit het een beetje in elkaar maar je begrijpt dat ieder geval altijd nauwkeurig door rechters beoordeeld moet en zal worden. Het blijft dus soms lastig om te stellen of iets nu wel of niet over de schreef is.
Peter

Gaelwyn, 18-02-2015
Dag, ik heb net zoals onderstaande mensen ook een vraag omtrent het categorie zelfverdediging.
Ikzelf ben een krijgskunstbeoefenaar in ninjutsu en bushido (samoerai vechtkunst) en heb thuis dan ook de wapens die hiervoor nodig zijn (zwaarden, messen etc. wel de legale variant uiteraard). Nu heb ik boven mijn bed een aantal combat ready zwaarden hangen (voor trainingsdoeleinden) maar stel nu, een inbreker met een mes of pistool breekt mijn huis in, en mijn huis is vrij klein, de enige ingang is tevens de ruimte waar mijn bed staat. En deze inbraak gebeurt 's nachts terwijl ik slaap, en de inbreker komt binnen met een gewapend pistool en een groot mes op mij gericht. Dan is de enige "verdediging" mogelijkheid mijn zwaard te pakken dat binnen 30 cm van mij af ligt en mij daarmee te verdedigen. Nu heb ik geleerd een ander "uit te schakelen" in de context ontwapenen / onschadelijk maken, en is doden overbodig. stel nu ik hak zijn hand eraf zodat hij onschadelijk is gemaakt, ben ik dan strafbaar? Als ik hem in een worsteling toch per ongeluk doorrijg met mijn zwaard en hij hieraan overlijd, of in een ongemakkelijke aanvalspoging hem onthoofd? het kan allemaal aangezien een zwaard gemiddeld 1 meter is. In hoeverre word mij dan aangerekend ik in staat was hem te ontwapenen ipv te doden?
Dit is voor mij een belangrijke vraagstelling daar ik genoeg technieken in de vingers heb een potentiele belager uit te schakelen maar in extreme situaties (mes/pistool / zwaarder geschut) toch ook zelf hulpmiddelen gebruik (zwaard, ninja mes) dus graag hierop een toelichting.

groet Gaelwyn Reactie infoteur, 19-02-2015
Hallo Gaewlyn
Vragen over zelfverdediging zijn altijd lastig te beantwoorden Gaewlyn, eenvoudig om het feit dat achteraf door de rechter bepaald wordt of het door het slachtoffer toegepaste geweld nu wel of niet proportioneel was met het door de dader toegepaste geweld dan wel bedreiging met geweld. Eenieder mag zichzelf, zelfs een ander verdedigen. Stel die inbreker komt inderdaad je woning binnen en is bewapend en dreigt je daarmee en je ziet kans dat zwaard te pakken, een mes of wat dan ook en je verdedigt jezelf dan is dat ok.
Als ik lees dat je afgetraind bent en in staat zou kunnen zijn iemands hoofd af te hakken
terwijl je stelt dat je eigenlijk geleerd hebt niet eens te hoeven doden en iemand ook alleen onschadelijk zou kunnen maken, tja, dan wordt het twijfelachtig en zit je fout. De hand afhakken, tja, je begrijpt, achteraf wordt zoiets beoordeeld en daarom is er moeilijk antwoord op te geven. Zo lang alles proportioneel is, is er niets aan de hand. Zelfs als
jouw geweld anders uitpakt dan zijn geweld kan er sprake zijn van noodweer exces en kan
het vallen onder zelfverdediging. Komt jouw mes nu toevallig bij zijn hart in de buurt uit
en sterft de dader dan nog is het zelfverdediging. Ik denk dat je iets meer weet maar zoals
gezegd, het blijft achteraf touwtrekken. Je kent het voorbeeld nog van de juwelier die overvallen werd en wiens vrouw beide daders dood schoot. Dat is een voorbeeld en viel
gewoon onder noodweer.

Pieter, 16-06-2014
Ik heb een vraag of hetgeen hierboven uitgelegd ook van toepassing is bij het beschermen van je huisdieren? Mijn twee katten hebben zich tot tweemaal toe in veiligheid kunnen brengen van een agressieve hond die de tuin in was gerend. Ik laat sinds dit voor het eerst gebeurde de deur op een kier als ik thuis ben. Mag ik echter mijn katten te hulp schieten als zij ingesloten zijn (of al door de hond worden gebeten)? Ik zou in staat zijn alles te doen voor het verdedigen van mijn katten (tegen de hond, niet het baasje). Ik ben mij echter niet bewust of dit juridisch op dezelfde manier is geregeld. Bij voorbaat dank voor uw antwoord en de moeite! Reactie infoteur, 23-06-2014
Hallo Pieter
Noodweer spreekt inderdaad over het verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding. De wetgever heeft
met goed ook dieren bedoeld. Uiteraard blijft voor alle gevallen van noodweer gelden dat
het toegepaste geweld proportioneel dient te zijn en dat zal altijd worden bekeken in een geval van noodweer.
Peter

Arthur, 10-06-2014
Hallo,
Ik heb een vraag over zelfverdediging. Stel je loopt op straat en iemand rent nadrukkelijk op je af en geeft je een stoot en rent daarna verder weg. En daarna gebeurt dat weer eens op dezelfde weg, terwijl je duidelijk uit de weg van dat persoon probeert te gaan.
Wat zijn de opties in een dergelijke situatie? Als die persoon voor de derde keer recht op je af rent, moet je dan wachten tot hij weer slaat om jezelf te verdedigen, of mag je al bij voorbaat jezelf verdedigen en zelf een klap geven?
Verder heb je geen idee wie dat persoon is, behalve dat hij een jogger is en dat je dus er van uit gaat dat hij een betere conditie heeft dan jij. Dus wegrennen gaat misschien niet.
Zou je dan ook schuldig bevonden worden aan het feit dat je de optie had om ervoor te kiezen om voortaan op een andere pad te gaan wandelen?
Alvast bedankt voor uw tijd en moeite. Reactie infoteur, 16-06-2014
Hallo Arthur
Zelfverdediging blijft natuurlijk altijd een zaak die uiteindelijk pas door een rechter wel of
niet als zelfverdediging wordt beschouwd. Daarnaast is het zo dat zelfverdediging altijd proportioneel moet zijn dus iemand die twee keer een stoot heeft gegeven onder het
voorbij rennen kan je niet aan het mes rijgen of met een honkbalknuppel neer halen bij voorbeeld. Daarnaast is dit een vreemde situatie en iedere gebeurtenis zal voor het strafrecht gezien worden als een afzonderlijke gebeurtenis. Verdedig je jezelf op dat moment dat hij je een stoor geeft dan zit je goed, wacht je totdat je die persoon al dan niet toevallig weer eens tegen komt en je verdedigt je al voordat er iets gebeurd is dan zit je altijd fout. Het gaat niet op door aan te geven dat hij dat in het verleden al eens deed en dat je het niet wilde afwachten. Bij voorbaat optreden is dus fout. Een ander pad kiezen is wijs
ofschoon ik kan meevoelen en dat figuur ook wel een stoot zou willen geven maar helaas.

Gilles, 28-04-2014
Hallo.
Als ik iemand die vandalisme pleegt op mijn eigendom (bijvoorbeeld stenen naar mijn ramen gooien als ik binnen ben) op heterdaad betrap, kan ik diegene dan met geweld uitschakelen als hij/zij zich verzet? Reactie infoteur, 21-05-2014
Hallo Gilles
Was even in het buitenland vandaar het late antwoord. Als je iemand betrapt op het plegen van een misdrijf mag je die persoon zelf aanhouden maar alleenb met het doel hem over te dragen aan de politie. Vernieling is een misdrijf dus je zou de persoon dan vast mogen houden als dat nodig is. Pleegt die persoon echter verzet dan mag je je eigen lijf verdedigen. Let wel dat het altijd achteraf bekeken wordt of er sprake is van een zelfverdedigingssituatie en of het door jou gebruikte geweld in verhouding is met het door de ander gebrukkte geweld. Proportioneelsbeginsel heet dat dus als hij zich enkel probeert los te wurmen en je slaat hem dan ga je al de verkeerde kant op. Het is altijd lastig beoordelen.In principe mag je je eigen lijf verdedigen ja.

Jeroen, 02-04-2014
Hallo, stel iemand slaat jou en/of lokt een knokpartij aan. En jij slaat hem terug. Is diegene die als eerste heeft geslagen dan strafbaar? Reactie infoteur, 06-04-2014
Hallo Jeroen
Iemand die slaat is altijd strafbaar want hij pleegt tenslotte mishandeling. Degene die als eerste slaat is strafbaar aan mishandeling maar degene die terug slaat maakt zich ook strafbaar aan mishandeling. Zelfverdediging is een strafuitsluitingsgrond en als daar sprake van is dan zal die persoon niet vervolgd worden ter zake mishandeling. Was dat slaan dus dringend nodig om zichzelf te verdedigen dan kan het zeker zo zijn dat die persoon die terug heeft geslagen niet vervolgd wordt. Er moet dan ook sprake zijn van evenredig geweld. Een rechter zal dat uiteindelijk bepalen en er moeten al getuigen zijn
of camerabeelden die een en ander kunnen bewijzen.

Als een ander een vechtpartij uitlokt en iemand verleidt tot het geven van een eerste klap dan is het weer anders. Die ander slaat en maakt zich schuldig aan mishandeling en de kans dat hij berecht zal worden ter zake mishandeling is dan zeker aanwezig.

Peter, 09-02-2014
Stel dat ik getraind ben in zelfverdediging. Iemand valt mij aan met een mes en ik steek hem met zijn/haar eigen mes neer. Wordt het mij dan verweten dat ik stak terwijl ik over de vaardigheden beschik om te ontwapenen? Ik heb namelijk eens gelezen dat een politieagent in principe niet iemand neer mag schieten die aanvalt met een mes, omdat de agent geacht wordt over meer middelen te beschikken dan alleen zijn pistool. Reactie infoteur, 10-02-2014
Hallo Peter
Waar je het over hebt heet het zogenaamde proportionaliteitsbeginsel. Natuurlijk mag je jezelf en zelfs anderen verdedigen maar je kan begrijpen dat zelfs daar regels voor moeten bestaan.
Dat houdt in dat ieder geval van zelfverdediging nauwkeurig bekeken zal worden om vast te stellen dat het ook zelfverdediging was en dat er geen grenzen zijn overschreden. In principe moet het toegepaste geweld ter zelfverdediging in verhouding staan met het toegepaste geweld. Maar ja, dat levert vaak discussie op. Bijvoorbeeld een inbreker met een stuk hout in de handen doodschieten is discutabel. Iemand het mes weten te ontfutselen omdat je goede vechttechnieken hebt is prima maar om hem dat mes dan tussen de ribben te drukken, lijkt me niet noodzakelijk dan dus foute boel. Een agent die op een op hem afstormende man met een mes schiet is toegestaan. In principe schiet hij op de benen maar alleen als het mogelijk is. Zo kan je vele voorbeelden verzinnen maar telkens zal dus afgewogen worden of er sprake kan zijn van zelfverdediging. Een lastig
onderwerp soms. Ik hoop dat het een beetje duidelijker is geworden.

Anoniem, 17-12-2013
Wat gebeurt er als je een inbreker vermoord? In welke situaties mag je wel en niet een inbreker vermoorden? Reactie infoteur, 22-12-2013
NN
Tja, dat is geen eenvoudig antwoord en de vraag is een beetje verkeerd gesteld zelfs. Een inbreker vermoorden mag je nooit, immers moord is met doodslag voorbedachte rade dus dat zou betekenen dat je de moord op die inbreker helemaal gepland hebt. Maar dat zal je niet bedoelen, ik neem aan dat je vraag is of je vervolgd wordt als je een inbreker zodanig aanpakt dat hij er aan overlijdt. Maar stel je betrapt een inbreker en je wilt hem grijpen en vasthouden tot de politie komt maar jij gebruikt geweld dan mag je je eigen leven en huis verdedigen en dat geweld beantwoorden. Je handelt dan in noodweer en dat kan wat extremer zijn dan je wilt en dan spreek je over noodweer exces. Mocht de inbreker je bv aanvallen met een mes en je verdedigt je met een mes en hij komt te overlijden dan zal dat vallen onder noodweer excess. Maar er is ook een zogenaam proportionaliteitsbeginsel en dat betekent dat jouw handelen in proportie moet zijn met het handelen van de inbreker in dit geval. Een inbreker met lege handen aan het mes rijgen bv kan problemen opleveren en dat soort situaties zullen altijd door een rechter al dan niet veroordeeld worden. Kort door de bocht mag je dus je huis, leven en zelfs het leven van anderen verdedigen met een geeigend middel maar dat zal achteraf altijd getoetst worden. Een inbreker dus vermoorden, nee, dat kan niet.

Jop, 17-07-2013
Hoi ik en me vriendin hadden een discussie over zelfverdediging tijdens een verkrachting. stel dat iemand je probeert te verkrachten en je steekt hem uit zelfverdediging neer met een mes, maar hij houdt er niks aan over. ben je dan strafbaar? Reactie infoteur, 19-07-2013
Hallo Jop

Al houd hij er wel iets aan over, natuurlijk ben je dan NIET strafbaar, maar…

Bij iedere zaak waarbij beroep wordt gedaan op zelfverdediging, een strafuitsluitingsgrond, zal een grondig onderzoek plaatsvinden. Daarbij zal altijd gekeken worden naar het proportioneel aspect, is het toegepaste geweld door degene die wordt aangevallen, in verhouding met het geweld dat door de dader wordt toegepast. Als een vrouw in een bos wild overvallen wordt en de kleren van het lijf wordt getrokken ten einde haar te verkrachten en zij heeft toevallig de kans om aan een mes te komen dan zal zij zeker beroep kunnen doen op noodweer ( lees zelfverdediging ). Maar je kan je voorstellen dat als de verkrachting plaats vindt in de relationel sfeer, bv een ex die thuis
in de woning van de vrouw poogt haar te verkrachten en dan wordt neer gestoken lastiger is in verband met de bewijslast. Stel hij verklaart dat zij tot op een bepaalde hoogte meegaand is en plotseling een mes grijpt, dan wordt het lastig te bewijzen. Het blijft dus tricky maar even zwart wit: een vrouw, die wordt aangevallen en verkracht en zij weet tijdens die verkrachting de man af te weren met geweld, desnoods een mes dan kan zij zeker beroep doen op noodweer en zal niet worden vervolgd.

Jara, 15-10-2012
Maar stel, jij hebt de inbreker tot moes geslagen met een voorwerp, en deze had geen wapen bij zich, en verzette zich ook niet. Wat zijn dan de straffen die opgelegd kunnen worden? Reactie infoteur, 16-10-2012
Hallo Jara

Dat is afhankelijk van het letsel van de boef. Aan de hand daarvan en de feiten of omstandigheden wordt bepaald of je je schuldig hebt gemaakt aan mishandeling, zware mishandeling of zelfs poging tot doodslag. Je begrijpt dat er allemaal andere straffen voor staan en je kan nooit zeggen wat voor straf ergens voor wordt uitgedeeld omdat andere factoren ook nog een rol spelen. Je kan je desondanks beroepen op noodweer exces maar of je daarmee gedraaid komt in dit geval is de vraag.

Roy, 01-07-2012
Mijn vriendin en ik hebben een discussie over zelfverdediging bij inbraak in je eigen woning.
Vraag: Als een inbreker dreigend met een steekwapen op je af komt met ogenschijnlijk de intentie om je verwonden, mag je dan jezelf op dezelfde wijze verdedigen? Reactie infoteur, 05-07-2012
Hallo Roy
Ja dat mag! Maar het blijft een gevoelig onderwerp natuurlijk.

In principe is het zo dat er sprake is van strafuitsluitingsgronden en zelfverdediging is er daar één van. Het woord zegt het al, een strafuitsluiting. Je hebt, als je de inbreker verwondt, dus wel degelijk een strafbaar feit gepleegd maar als een rechter oordeelt dat het feit dat je pleegde uit zelfverdediging is gepleegd dan wordt je verder niet vervolgd.
En daar zit het addertje onder het gras. Betrap je een inbreker in je woning en het is een zwakke junk dan is het buiten alle proporties als je hem met een honkbankknuppel bewusteloos mept. In zo'n geval kan een rechter oordelen dat je te ver bent gegaan en je dus veroordelen voor zware mishandeling. We praten dan over het proportionaliteitsbeginsel. Het aangewende geweld moet dus in proportie staan met het geweld waarmee he geconfronteerd wordt. Jullie zullen begrijpen dat daar nogal eens discussie over kunnen ontstaan. De rechter heeft in dergelijke gevallen het laatste woord.

Ik hoop je vraag voldoende beantwoord te hebben

Peter (50 artikelen)
Gepubliceerd: 26-05-2007
Rubriek: Zakelijk
Subrubriek: Juridisch
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.