De personen in het Bestuursrecht

Wie is rechtssubject in het Bestuursrecht? In het kort zijn dat: de bestuursinstantie (bestuursorgaan) en de belanghebbende.

Het bestuursorgaan

De Awb heeft alleen betrekking op de bestuursinstanties of ook wel bestuursorgaan. Het bestuursorgaan is de eenheid waaraan bestuursrechtelijke bevoegdheden, rechten en plichten kunnen toekomen.

We kennen de volgende vormen:

• A-bestuursorgaan: organen van rechtspersonen, ingesteld krachtens publiekrecht.
• B-bestuursorgaan: andere personen en colleges met enig openbaar gezag bekleed, krachtens privaatrecht ingesteld.
• C-bestuursorgaan: privaatrechtelijke rechtspersonen waarop de overheid een overwegende invloed heeft.
• Zelfstandige bestuursorgaan (ZBO)

A-organen

De Provincies, Waterschappen en de Staat zijn enkele voorbeelden. Deze rechtspersonen bestaan uit instanties, die bevoegdheden hebben en dus bestuursinstanties zijn. Wie die instanties zijn, staat meestal in de wet waardoor de rechtspersoon is ingesteld. Het maakt niet of zij de rechtspositie van burgers verandert.

B-orgaan

Bij b-instanties geldt de Awb alleen als het lichaam de rechtspositie van burgers (mogelijk) verandert.

ZBO

Deze beslist zelfstandig hoe het optreedt in een bepaalde situatie. Dit kan dus niet door een hogere bestuursinstantie opgelegd worden.

De belanghebbende

Het begrip belanghebbende is omschreven in artikel 1:2 Awb als: degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit betrokken is.

• Direct belanghebbende: degene aan wie een besluit per brief wordt gestuurd of ook wel de geadresseerde.
• Derdebelanghebbende: degene die ook een rechtstreeks belang heeft, maar geen direct-belanghebbende is.

Ook belanghebbende kunnen zijn:

• Een bestuursorgaan
• Een rechtspersoon

Waaraan moet voldaan zijn om belanghebbende te zijn?

Degene tot wie het besluit gericht is, is altijd belanghebbende. Voor de overige belanghebbenden zijn er voorwaarden: het belang is:

• Objectief belang; iedereen moet het kunnen begrijpen, het mag dus niet een zuiver ideeel belang zijn.
• Persoonlijk belang; een individueel persoonlijk belang.
• Eigen belang; dus niet van iedereen.
• Rechtstreeks belang moet geraakt zijn: niet door het belang van iemand anders, dus een causaal verband tussen de beslissing en het belang.
• Actueel belang; het moet nú bestaan, het moet zeker zijn en niet in de toekomst eventueel ontstaan.

Ook rechtspersonen kunnen belanghebbende zijn: ze kunnen opkomen voor hun eigen belangen, net als natuurlijke personen, maar ook voor algemene belangen als wordt voldaan aan de volgende eisen:

• Het belang moet specifiek genoeg behartigd worden;
• Een rechtspersoon moet dat behartigen;
• Dat moet ook blijken uit wat zij doen, en uit hun statuten.

Lees verder

• Bestuursbevoegdheid
• Bestuurshandelingen