Delhaize, eerste supermarkt op Europese bodem

In juni 2014 werd België opgeschrikt door een sociale aardbeving. Uitgerekend Delhaize, een bedrijf dat behoort tot de kroonjuwelen van de Belgische economie, zette 2500 medewerkers op straat. Het was datzelfde Delhaize dat in 1957 in Brussel de eerste supermarkt op Europese bodem opende, dat een aanzienlijke internationale expansie tot stand wist te brengen, maar dat ook altijd oog had voor thuismarkt België en het welzijn van haar medewerkers.

Invloed financiële markten op de bedrijfsvoering

Uitgerekend Delhaize dus, een oerbelgische bedrijf dat bijna net zo oud is als het land zelf, dat onlosmakelijk tot België behoort zoals de speculaas en de pralinen. Uitgerekend Delhaize laat met ongekende brutaliteit de hakbijl over zijn personeel neerdalen.

Wortel van alle kwaad is de toenemende invloed van de financiële markten op de bedrijfsvoering van ondernemingen. Probleem van Delhaize is de aandeelhoudersstructuur, een structuur die grote gelijkenis vertoont met een lappendeken. Grote historische partners zijn er niet. Delhaize is veel meer, in de ware Franse betekenis van het woord, een Société Anonyme, een vennootschap in bezit van een naamloze beurscloud zonder gezicht. Meer dan een kwart van de aandelen behoort kennelijk aan Angelsaksische trusts of pensioenfondsen. En die zijn alleen geïnteresseerd in dividend.

Management wilde voor alles aandeelhouders tevreden stellen

Delhaize was daardoor wat de vogel is voor de kat: een potentiële prooi. Het management opgejaagd en opgedreven, alleen erop gefocust om de aandeelhouders tevreden te stellen. Dat gaat goed zolang het bedrijf mensen aan de top heeft, die een vooropgezet plan hebben, die consequent en zelfbewust een duidelijke marsroute volgen, en die daarbij succesvol zijn. Probleem: Delhaize had zulke mensen op het laatst niet meer.

Stuurloos op thuismarkt België

Internationaal heeft het bedrijf na wisselende successen in de VS, enkele experimenten in Duitsland en Oost-Europa met stille trom afgeblazen. Tegelijkertijd acteerde de tot voor kort aan succes gewende en trotse Delhaizeleeuw steeds stuurlozer op thuismarkt België. Men richtte de focus tegelijkertijd op de massa en de klasse, maar kon het beeld van de "rijke-mensen-supermarkt" nooit afschudden. Vlees noch vis dus.

Miljoenen aan vertrekpremies voor falend management

Resultaat: de glans van het eens zo krachtige boegbeeld vervaagde. De managers die zich moeten verantwoorden voor deze neergang, zijn allang vervangen. Uiteraard gingen ze vrijwillig, echter niet zonder eerst hun zakken te hebben gevuld met in totaal 19 miljoen aan vertrekpremies. En wie betaalt aan het eind wederom de rekening? Juist ja, 2500 medewerkers waarvan men zegt dat ze te duur zijn. Dat is nu eenmaal de wet van de markt.

Neurotische koopjesjacht eist voortdurend nieuwe slachtoffers

Men kan het betreuren, ja zelfs verfoeien, maar wegdenken kan je de invloed van de financiële markten op de reële economie helaas niet meer. Wat telt zijn cijfers en balansen. En het vreemde daaraan is dat wij als consument deze cijfers en balansen zelf kunnen beïnvloeden. Concreet: wie winkelen met een bijna neurotische koopjesjacht verwart, die wakkert de neerwaartse spiraal alleen maar aan.

Hoe minder mensen op de loonlijst, hoe minder klanten in de winkel

De prijzenoorlog eist voortdurend nieuwe slachtoffers. In 2010 sloot supermarktketen Carrefour haar deuren en zette mensen massaal op straat. In 2014 trof het 2500 Delhaize- medewerkers. De vraag is niet óf, maar wanneer de volgende kaalslag volgt. Steeds weer goedkoper, goedkoper en goedkoper: die houding haalt op lange termijn alle grond onder onze voeten weg. Hoe naïef als het ook mag klinken: hoe meer banen er opgeheven of verplaatst worden naar lagelonenlanden, hoe minder mensen er op de loonlijst staan en hoe minder klanten in onze winkels komen. Een vicieuze cirkel.

Lees verder

• Dividenduitkering: meer dan alleen maar extra inkomen
• Duurzaam consumeren, levensstijl met toekomst
• Winkelen op internet